W artykule przenalizowano sposoby opisywania dzieciństwa w pamiętnikach przesłanych na konkurs organizowany przez Instytut Gospodarstwa Społecznego w 1936 roku i zamieszczonych w tomach pokonkursowych, zawierających pamiętniki emigrantów do Francji i Ameryki Południowej. Zwrócono uwagę na ograniczenia związane z opisywaniem dzieciństwa i przedstawiono kierunki poszukiwania alternatywnych modeli opisu. Na przykładach przeanalizowano sposoby opisu dzieciństwa w pamiętnikach konkursowych. Skoncentrowano się na kwestiach szczęścia, granic dzieciństwa, rodziny, modeli rodzicielstwa wobec dzieci, szkoły oraz przemocy. Pamiętniki konkursowe emigrantów pokazują, że postrzeganie dzieciństwa ulega przemianom w ciągu życia i z pokolenia na pokolenie, ale jako narzędzia pozwalające na zapis pamięci są przekaźnikiem emocji i trudnych doświadczeń, które odtwarzane są podczas pisania pamiętnika.
Słowa klucze: emigranci, dzieciństwo, pamiętnik, konkurs, przeżycia