Artykuły: Filip Mazurkiewicz

Pojęcie męskości łączy się na ogół z hegemonią, czyli przewagą i/lub przemocą. To wokół przewagi i przemocy sytuują się rozmaite formacje męskie, łącznie z tymi wykluczonymi. Pojęcie biopolityki Michel Foucault wprowadził do opisu praktyk władzy wobec społeczeństwa, które pojawiły się wraz z nowoczesnością. Specyfika sytuacji Polaków w XIX wieku, gdy nie mogła się rozwinąć ani męska hegemonia sensu stricto, ani biopolityka jako praktyka władzy wobec obywateli stanowią tematykę szkicu. Oba pojęcia ulegają ostatecznie redefinicji z punktu widzenia historycznej polskiej odmienności. Tekst jest fragmentem książki, która ukaże się nakładem Wydawnictwa IBL, zatytułowanej Siła i słabość. O upadku męskości hegemonicznej w Polsce. Książka stanowi pionierską monografię poświęconą kwestii „polskiej męskości” w literaturze polskiej XIX wieku.

Słowa kluczowe: męskość, biopolityka, wiek XIX, nowoczesność

W artykule poruszam problem dziewiętnastowiecznej polskiej męskości „bohaterskiej” i „antybohaterskiej”, próbując odnaleźć jej mniej więcej stałe elementy na przestrzeni całego stulecia. Jednym z ważniejszych stwierdzeń wynikających z interpretacji Mazurka Dąbrowskiego jest wykrycie pewnej stałej fantazmatycznej matrycy polskiej męskości – struktury silnej i trwałej, jednocześnie opresywnej i traumatogennej, którą odnaleźć da się – zdaniem autora – zarówno u romantyków, pozytywistów, a nawet u modernistów.

Recenzja. Marek Zaleski, Formy pamięci, Warszawa 1996; Michał Głowiński, Czarne sezony, Warszawa 1998