Artykuły: Dorota Głowacka

Glowacka rozważa 30-letnią historią polskich sporów o Shoah Lanzmanna w kontekście niedawno udostępnionych wycinków z filmu. Autorka zastanawia się nad rolą sekwencji tłumaczeniowych w filmie i w wycinkach, a szczególnie nad wypowiedziami w języku polskim i ich przekładem na język francuski i angielski. Autorka proponuje potraktować wypowiedzi polskich świadków, określonych przez Lanzmanna mianem „świadków fałszywych”, jako wiarygodny zapis, odsłaniający skomplikowane pokłady i zasupłania polskiej pamięci o Zagładzie. Pamięć ta zostaje jednak wywłaszczona przez reżysera, dla którego język polski jest językiem podrzędnym, w porównaniu z innymi językami pojawiającymi się w filmie. Autorka wskazuje też na sceny w wycinkach, w których pamięć polskich świadków zbiega się momentami z pamięcią Szymona Srebrnika, ocalałego z obozu w Chełmnie. Na tej podstawie, proponuje ona wprowadzenie pojęcia „współ-pamięci”, czyli modalności pamięci, która stanowić może cenną alternatywę wobec dominującego paradygmatu konfliktu pamięci.
Słowa kluczowe: Pamięć o Zagładzie, pamięć traumatyczna, współ-pamięć, przekład, język polski.

Artykuł Głowackiej przedstawia czytelnikowi postać ocalonego z Zagłady pisarza H.G. Adlera, autora pierwszej monografii o Terezinie. Głowacka skupia się na dwóch wczesnych powieściach Adlera, Panorama i Podróż, które są fikcyjnym zapisem doświadczeń pisarza i jego rodziny w hitlerowskich obozach. Autorka odczytuje je w świetle refleksji Waltera Benjamina na temat pojęcia historii oraz przemyśleń Jean-Luc’a Nancy o problemach przedstawialności Zagłady. Głowacka porównuje idiosynkratyczne zastosowanie przez Adlera obrazowania wizualnego do techniki malarskiej artystów takich jak Fritta, Kien i Fleichmann, współwięźniów Adlera w Terezinie.
Słowa kluczowe: Zagłada, przedstawialność, pojęcie historii, sztuka wizualna.

Autorka rozpatruje krytyczną myśl Jean’a-Luka Nancy’ego, dotyczącą pojęcia wspólnoty w odniesieniu do współczesnej sztuki polskiej, zajmującej się spuścizną Holokaustu. Wskazuje na nierozłączność pomiędzy rozważaniami Nancy na temat wspólnoty a pracami filozofa na temat sztuki i reprezentacji. W tym kontekście, Głowacka przygląda się kilku polskim pracom artystycznym, w szczególności eksponowanym w nich motywom powietrza, wody i popiołów. Prace te stawiają istotne pytania na temat zjawisk pamięci i niepamięci, co z kolei każe nam się zastanowić nad brakiem podobnej refleksji w pracach Nancy. Głowacka proponuje, by pojęcie wspólnoty, zaproponowane przez francuskiego filozofa wzbogacić o koncepcję współpamięci, czyli pamięci ucieleśnionej, osadzonej w konkretnym miejscu, i wyłaniającej się w przestrzeni społecznej, którą (nie) dzielimy się z innymi.

Literatura jest „niczym”, bo wymyka się wszelkim ostatecznym określeniom; a jednak jest „wszystkim”: to, co nieuchwytne i nienamacalne, to czego nie ma, dotyka mnie i pochłania absolutnie; otwiera mnie (a czasem rozdziera, rozpruwa i wysysa, to ze mnie nie zostaje nic).

Autorka sytuuje twórczość Sarah Kofman na styku świadectwa zagłady, teorii feministycznej i kanonu zachodniej myśli filozoficznej.

Autorka dowodzi, iż literatura Holokaustu stała się polem konfliktu etyki i estetyki, który opisuje przy użyciu Lyotardowskiej kategorii zatargu

Autorka stawia tezę, iż uporczywe powroty do miejsc traumatycznych wydarzeń – charakteryzujące pisanie o Holokauście – ustanawiają podmiot jako strukturę dawania świadectwa

O wykraczaniu dzieła Schulza poza modernistyczny paradygmat