Artykuły: Elżbieta Wichrowska

W artykule podęto próbę opisania przełomowego momentu w dziejach podręcznego szkicownika malarskiego (XVIII /XIX w.), przejścia funkcji rekwizytu zawodowego do artefaktu pamięci indywidualnej, któremu towarzyszyły zwrot ku prywatności, demokratyzacja w użytkowaniu szkicowników (społeczna, genderowa i tematyczna), popularyzacja (powszechność użytkowania, także przez bohaterów tekstów literackich), wyraźne poszerzenie funkcji szkicownika ( w tym związanych z funkcjami pamięci i upodobnieniem do dziennika osobistego) czy pojawienie się jego nowych „autobiograficznych” odmian. Zwrot ten przedstawiono na tle przemian społecznych i kulturowych (w tym uczestnictwa w nich kobiet; działalności warszawskich wystaw sztuk pięknych ) i w oparciu o nieznane najczęściej źródła m.in. szkicowniki-dzienniki (Piotr Michałowski, Celina z Treterów Dominikowska), szkicowniki więzienne (Alfred Römer), sybirskie; szkicowniki –komiksy (Michał Piotr Radziwiłł; Wandalin Strzałecki).
Słowa kluczowe: szkicownik, dziennik, fotografia, zwrot ku prywatności, przełom XVIII i XIX w., artefakty pamięci, warszawskie wystawy sztuk pięknych.