Artykuły: Katarzyna Bazarnik

Esej twórców i teoretyków liberatury, Katarzyny Bazarnik i Zenona Fajfera, poświęcony stworzonemu przez nich awangardowemu gatunkowi literackiemu. 25 lat mijające od sformułowania koncepcji gatunku, którego poetykę cechuje łączenie tekstu z materialną przestrzenią książki w integralną całość, staje się impulsem do asocjacyjnego przeglądu istotnych momentów jego recepcji oraz autorów liberackich kluczowych z punktu widzenia duetu Bazarnik-Fajfer. Omawiając ich utwory, zwracają oni uwagę na performatywność, aleatoryczność i materialność, czy cielesność tekstu jako cechy silnie charakteryzujące ten gatunek.

Słowa klucze: liberatura, performatywność literatury, cielesność książki, wizualność tekstu, gatunek, poezja niewidzialna

The Entry in the Book of Deeds (25 Pages for the 25th Anniversary of Liberature)

The essay by Katarzyna Bazarnik and Zenon Fajfer, authors and theorists of liberature, is devoted to the avant-garde literary genre they proposed 25 years ago. The anniversary prompts them to offer an associative overview of important authors and key moments in the reception of the genre which fuses text with the material space of the book into an integral whole. Discussing liberatic works, Bazarnik and Fajfer draw attention to performativity, aleatoric effects and materiality (corporeality) as strongly characteristic features of the genre.

Keywords: liberature, performativity of literature, corporeality of the book, visuality of text, genre, invisible poetry

W przeprowadzonym na czternastu stronach dialogu o liberaturze rozmówcy pokazują, jak słowa są nierozerwalnie zakorzenione w przestrzeni. Liberatura to zaproponowany przez Zenona Fajfera termin odnoszący się do gatunku literackiego, który łączy tekst i jego materialne podłoże w znaczącą całość.

Słowa kluczowe: liberatura, performatywność, wizualność tekstu, emanacyjność, poezja

Artykuł zawiera analizę sytuacji liberatury w polu produkcji literackiej. Przedstawia historyczny zarys rozwoju tego zjawiska, wychodząc od sformułowanej przez Zenona Fajfera propozycji genologicznej. Następnie sytuuje ją w kontekście socjologicznego przełomu w badaniach bibliologicznych, które potwierdziły, że w przypadku „silnych” autorów, walczących o autonomię w polu można mówić o semantyce intencjonalnej, odautorskiej szaty graficznej. Na koniec, odwołując się do opisywanych przez Pierre’a Bourdieu mechanizmów konsekracji oraz nowoczesnych teorii gatunku o nachyleniu socjolingwistycznym i retorycznym, opisuje liberaturę jako nową jakościowo formę komunikacji literackiej, którą można ujmować w kategoriach gatunku rozumianego jako „horyzont oczekiwań”.