W inspirowanej antropologią (nie)czystości, pracami Mary Douglas i Julii Kristevej analizie dwóch części Przedwiośnia (Szklane domy i Nawłoć) autor artykułu wskazuje na jeden z najważniejszych w jego przekonaniu procesów konstruowania rzeczywistości społecznej Drugiej Rzeczpospolitej, polegający na oddzieleniu i odróżnieniu tworzącego się ładu od zagrażającego mu Innego – rewolucyjnej Rosji. Dlatego pierwsza część interpretacji utworu koncentruje się na problemie ustanawiania symbolicznej granicy między nowym państwem a ogarniętym destrukcją Imperium. W drugiej części autor zwraca uwagę na niehermetyczność tej granicy – szuka śladów rewolucyjnego chaosu wewnątrz ram kulturowych polskiej rzeczywistości, nawet w jej arkadyjskiej wizji przedstawionej przez Żeromskiego w Nawłoci. Artykuł kończy się pytaniami badawczymi o konsekwencje zaprezentowanych procesów (de)symbolizacji dla kształtującego się w Przedwiośniu i innych tekstach literackich okresu 1918-1925 wyobrażenia świata społecznego Drugiej Rzeczpospolitej.
Czystość, brud i chaos rewolucji. O dwóch częściach Przedwiośnia
Numer:
2009 / 3