Artykuły: Stanisław Obirek

Celem artykułu jest refleksja na temat możliwych powodów milczenia o żydowskim pochodzeniu Stanisława Lema. Nie była to sytuacja odosobniona w Polsce. Zostaje więc ono potraktowane jako szerszy problem kłopotów z tożsamością polskich Żydów po II wojnie światowej w Polsce. Najpierw jest pokazana sytuacja pisarza żydowskiego wobec antysemityzmu katolickiego społeczeństwa, następnie jest analizowane pojęcie allosemityzmu wprowadzone przez Artura Sandauera, a wreszcie przywołane są wypowiedzi Stanisława Lema o sobie samym. Artykuł kończy pytanie czy Lema można nazwać prorokiem pozareligijnych źródeł etyki i wolności.

Słowa klucze: Stanisław Lem, tożsamość żydowska, Holocaust, antysemityzm, etyka

Główny wyznacznik tożsamości narodowej Polaków – pobożność katolicka – w chwili obecnej, zarówno w kulturze, jak i w krytycznym namyśle jest, zdaniem autora artykułu, „światem nie przedstawionym”. Mamy do czynienia z brakiem kategorii i pojęć władnych nazwać głębokie przemiany jakim podlega świadomość Polaków w dobie globalizacji.
Autor pokazuje z jednej strony zakorzenienie historyczne dzisiejszych zachowań religijnych, a z drugiej wskazuje zachowania alternatywne. Kościół katolicki na Soborze Watykańskim II (1962-1965) dokonał jakościowego skoku i przewrotu kopernikańskiego w teologii katolickiej. Polega on głównie na przejściu od tradycyjnego ekskluzywizmu teologicznego do umiarkowanego pluralizmu, czyli uznania równorzędnego charakteru różnych dróg do Boga.