Tendencje poznawcze określane mianem zwrotu ku rzeczom / zwrotu ku materialności / humanistyki nie-antropocentrycznej ujmowane są jako opozycyjne względem konstruktywizmu i zapośredniczonych, symbolicznych ujęć kultury materialnej. W pismach Ewy Domańskiej i Bjørna Olsena, uznawanych za czołowych myślicieli nurtu, formułowane są jednak zarówno tezy ontologizujące i esencjalizujące rzeczy, poświadczające odwrót od konstruktywistycznych tendencji epistemologicznych, jak i inspirowane myślą Bruno Latoura tezy ujmujące rzeczy jako aktywne i tożsamościowo płynne elementy relacji w dynamicznej sieci rzeczywistości, co stanowi raczej modernizującą kontynuację tendencji konstruktywistycznych. Humanistyka nie-antropocentryczna, która w sposób niejasny formułuje przedmiot swoich badań (w ujęciu ontologizującym i relacyjnym) i nie określa dokładnie semantyki pojęcia rzeczy i jego referencji, nie stanowi w pełni dystynktywnego względem konstruktywizmu paradygmatu badawczego, określa raczej będący obecnie w fazie kształtowania się styl myślenia, w którym podmiot ludzki jest nie tyle rugowany z dyskursu, ile ujmowany w powiązaniu ze światem rzeczy, który w sposób aktywny, a nawet sprawczy, wpływa na jego tożsamość i podejmowane działania. Nie-antropocentryczny styl myślenia wypracowuje jednocześnie nowy język opisu rzeczywistości, który choć intencyjnie ma kształtować się poza dystynkcjami metafizyki Zachodu, cały czas popada jeszcze w pułapki myślenia dualizującego. Przeprowadzona w artykule krytyka tez wyrażanych w obrębie interesującego przedsięwzięcia badawczego ma na celu wskazanie jego poznawczej wartości dla nowoczesnej humanistyki.
Słowa klucze: humanistyka nie-antropocentryczna, zwrot ku rzeczom, rzecz, teoria aktora sieci, myślenie nie-dualizujące