Artykuły: Paweł Piszczatowski

Esej stanowi próbę interpretacji trzech wierszy Paula Celana z tomu Lichtzwang (Streu Ocker, Schwanengefahr i Schaltjahrhunderte) jako tryptyku poetyckiego spiętego obrazami rytuałów odrodzenia, obecnych w archaicznych rytach pogrzebowych i szamańskich podróżach do krainy umarłych. Wiąże się to z refleksją poety na temat nurtujących go w całej twórczości zagadnień pamięci i świadectwa ujętych w ostatnim z tekstów w obrazach odsyłających do sztucznej cyberpamięci. Wychodząc od bezpośredniego kontekstu biograficznego, w jaki wpisane są te wiersze (pogłębiająca się choroba Celana i konieczność separacji od rodziny), próbuję czytać teksty jako zmaganie poety z trapiącą go traumą życia i śmierci, zwracając szczególną uwagę na bezpośrednie odniesienia do syberyjskich kultów szamańskich.

Tekst stanowi próbę określenia funkcji, jaką w liryce Paula Celana pełnią figury językowe tematyzujące milczenie, sytuujące się na granicy języka i ciążące ku sferze radykalnego wygaśnięcia mowy. Zgodnie z przyjętym założeniem mają one wyznaczać ramy prozopopeicznej przestrzeni, w której uobecnia się pamięć o ofiarach Zagłady, tworząc niemy ślad ich nieobecności. Wywód skupia się wokół analizy wybranych wierszy z tomu Sprachgitter (zwłaszcza utworu tytułowego i wiersza Niedrigwasser) w korespondencji z innymi tekstami Celana (Południk, wiersze z tomu Die Niemandsrose) oraz wierszem Pantera Reinera Marii Rilkego.