Artykuł podejmuje problem genezy państwa oraz relacji państwa i jego zewnętrza. Pierwsza część tekstu ukazuje wpływ tzw. odkrycia Ameryki na powstanie nowożytnego pojęcia państwa w filozofii Thomasa Hobbesa. Analiza XVI- i XVII-wiecznej ikonografii, literatury podróżniczej oraz Hobbesowskiej koncepcji stanu natury pozwala postawić tezę, że teoria umowy społecznej sposób życia Amerindian, a więc to, co radykalnie obce i przestrzennie odległe ujmuje w teleologicznych kategoriach czasowych, by uzasadnić europejski porządek polityczny. W drugiej części tekstu problem genezy państwa ukazuje się z perspektywy antropologii politycznej. Zaprezentowana zostaje zapoczątkowana przez Pierre’a Clastresa, i kontynuowana w pracach m.in. Davida Greabera, Jamesa C. Scotta, Marshalla Sahlinsa, a także Gillesa Deleuze’a i Felixa Guattariego interdyscyplinarna dyskusja nad problemem narodzin państwa w łonie społeczeństwa pierwotnego.
Słowa kluczowe: początek państwa; stan natury; Nowy Świat; Pierre Clastres; David Greaber; antropologia polityczna
—-
The paper focuses on the problem of the origin of the State and on the relation between the State and its outside. The first part of the paper presents the impact of the discovery of America on Thomas Hobbes’ modern concept of a State. The analysis of the 16th and 17th-century iconography, travel accounts, and Hobbesian idea of the State of Nature shows that social contract theory is based on the relegation of remote contemporary “primitive societies” into the realm of the (pre)historical past to justify European political order. The second part of the paper presents the problem of the genesis of the State by taking a perspective of political anthropology. In particular, it reconstructs the debate concerning the relationship between the State and “primitive societies” initiated by Pierre Clastres and continued in the works of such scholars as scholars including David Graeber, James C. Scott, Marshall Sahlins as well as Gilles Deleuze, and Felix Guattari.
Key words: origin of the State; state of nature; New World; Pierre Clastres; David Greaber; political anthropology