Tekst opowiada o wzajemnych relacjach żubrów i krów domowych, które – mimo iż należą do dwóch różnych rodzajów – mogą krzyżować się zarówno w sposób naturalny, jak i wymuszony przez człowieka. Naturalne skłonności tych zwierząt traktowane były często jako zagrożenie dla czystości gatunkowej jednego z symboli naszego kraju – żubra. Z drugiej strony, kontrolowane krzyżowania niosły ze sobą wymierne korzyści. Hybrydyzacji towarzyszyła heterozja, dzięki której nowy osobnik miał znacznie wyższą wagę od swoich rodziców, był silniejszy, bardziej odporny i wytrzymały. Te zalety sprawiły, że na ziemiach polskich już od połowy dziewiętnastego wieku trwały próby powołania do życia stworzenia, dla którego w konkursie „Przekroju” wymyślono nazwę „żubroń”.
Słowa kluczowe: żubroń, żubr, krzyżowanie, hybrydy, Białowieża
Can a Bison Love a Cow?
The article describes interactions between bison and domestic cows, which – despite belonging to two different genera – can interbreed both naturally and forced by man. The natural inclinations of these animals have often been treated as a threat to the species purity of one of the symbols of Poland: the bison. On the other hand, controlled crossbreeding brought tangible benefits. Hybridization was accompanied by heterosis, thanks to which the new individual had a much higher weight than its parents, was stronger, more resistant, and more resilient. These advantages led to attempts – as early as in the mid-nineteenth century – to bring to life a creature called “żubroń,” a name coined by readers of the periodical Przekrój in a contest.
Keywords: bison, bison, crossbreeding, hybrids, Białowieża