Tekst podejmuje problem funkcjonowania wizualnych świadectw II wojny i obozów koncentracyjnych na przykładzie fotografii Czesławy Kwoki – dziecięcej ofiary Auschwitz. Autorka podejmuje próbę opisania i przeanalizowania strategii dyskursywnych stosowanych wokół fotografii archiwalnych. Analizując przebieg sporów i dyskusji wobec różnych kontekstów (pamięciowych, medialnych, artystycznych), podejmuję się krytyki praktyk tworzenia ikon i figuracji wojny i Auschwitz. Stawia pytanie o to, czy mamy do czynienia z procesem tworzenia się nowej dziecięcej ikony traumy, czy też z przykładem manipulowania obrazem według określonej polityki pamięci/historycznej.
Słowa klucze: krytyka fotografii, trauma, Zagłada, polityka pamięci, historia wizualna, Czesława Kwoka, Auschwitz
The article is an attempt of a critical analysis of the documentary photographs of Czesława Kwoka – a teenager prisoner of Auschwitz – and above all a critical description of the contemporary use and abuse of the image of the teenage victim of Nazism. I consider whether we are dealing with the phenomenon of the emergence of a new icon of Auschwitz and the child victim, and what dangers the strategy of iconisation or symbolisation through the „production” of historical photographs entails, especially in contemporary media. I suggest that the photograph of Czesława Kwoka, though increasingly popular and recognisable, is an example of an incomplete icon or a potential icon.
Keywords: photographs criticism, Holocaust, politics of memory, visual history, Czesława Kwoka, Auschwitz.