Artykuły: Agnieszka Kłosińska-Nachin

Artykuł jest propozycją analizy porównawczej polskiej, katalońskiej i hiszpańskiej prozy autorstwa kobiet z wykorzystania metodologii studiów postzależnościowych. Zaproponowano kategorię palimpsestów postzależnościowych, rozumianych jako specyficzne strategie dyskursywne, odsyłające do czasu zależności (etapu autorytarnego). Wyróżniono dwa typy palimpsestów: dyslokacje postzależnościowe i narracje „pączkujące”. W oparciu o wypracowane narzędzia dokonano analizy czterech tekstów narracyjnych, opublikowanych w okresie polskiej i hiszpańskiej transformacji: My zdes’ emigranty (1991) Manueli Gretkowskiej, Aboslutna amnezja (1995) Izabeli Filipiak,  El cuarto de atrás (1978) Carmen Martín Gaite i Una primavera per a Domenico Guarini Carme Riery (1981). Perspektywa postzależnościowa została zastosowana jako metoda komplementarna w stosunku do ujęć feministycznych.

Słowa klucze: studia postzależnościowe, literatura porównawcza, palimpsest, polska proza autorstwa kobiet, hiszpańska proza autorstwa kobiet, katalońska proza autorstwa kobiet

Artykuł jest propozycją wykorzystania polskich studiów postzależnościowych do badania prozy hiszpańskiej, powstałej po 1975 roku. Zarówno hiszpańska jak i polska tożsamość zostały naznaczone doświadczeniem kolonialnym w obydwu jego wariantach: dominacji i zdominowania.  Jako wyznacznik postzależności, wspólny dla polskiej i hiszpańskiej prozy z początku transformacji, autorka uznaje zjawisko panoptyzmu, zdefiniowane przez Michela Foucaulta. Komparatystyczna analiza dwóch powieści, Ostatniej wizji topielca (1977) Juana José Millása i Czytadła (1992) Tadeusza Konwickiego, wykazuje obecność zbliżonych cech społeczeństwa panoptycznego. W obydwu tekstach panoptyzm generuje przemoc, będącą jednym z przejawów postzależności. Doświadczenie przemocy staje się również źródłem ambiwaletnych strategii dyskursywnych.

Słowa kluczowe: studia postzależnościowe, literatura porównawcza, panoptyzm, Juan José Millás, Tadeusz Konwicki