Celem artykułu jest ukazanie potencjału komunikacyjnego, artystycznego i filozoficznego niemówiących (niewerbalnych) autystów. Jest to temat niedoceniony w specjalistycznej literaturze dotyczącej autyzmu, ze względu na kontrowersje wokół niektórych metod komunikacji alternatywnej, ale też mało obecny w refleksji humanistycznej. Artykuł kontekstualizuje sam autyzm osób niemówiących, polemizuje ze stanowiskiem wyjaśniającym każdy rodzaj autyzmu w kategoriach braku tzw. teorii umysłu, a także analizuje film fabularny Śubuk w reż. Jacka Lusińskiego i książki niemówiących autystów: Adama Siłkowskiego i Ido Kedara. W tym ostatnim punkcie – analizy utworów – wykorzystano narzędzia filozoficzne: refleksję nad kategoriami poiesis (przełamanie apraksji poprzez mówienie-pisanie) oraz podmiotu, niemówiącego, lecz niewątpliwie myślącego.
Słowa klucze: niemówienie (niewerbalność), autyzm, poiesis, praksja/apraksja, podmiot
Title: “Some, that Is, Not All:” About Non-Speaking but Writing Autists: Adam Siłkowski, Ido Kedar, and Śubuk
Abstract:
The article shows the communicative, artistic, and philosophical potential of non-speaking (non-verbal) autists. This theme has been yet underexplored in the specialized literature on autism due to the controversy surrounding some methods of alternative communication, and it is equally underresearched in studies in the humanities. The article contextualizes non-speaking autism itself, polemicizes against the position that explains any type of autism in terms of the absence of the “theory of mind,” and analyzes the feature film Śubuk, directed by Jacek Lusinski, along with books by non-speaking autists Adam Siłkowski and Ido Kedar. In the analysis of these works, the article employs philosophical tools: a reflection on categories of poiesis (breaking apraxia through speaking-writing) and the non-speaking but undoubtedly thinking subject.
Keywords: non-speaking (non-verbal), autism, poiesis, praxia/apraxia, subject