Artykuły: Łukasz Bukowiecki

Twórczości Krzysztofa Kamila Baczyńskiego (1921­–1944) możemy słuchać na wiele sposobów, ale niełatwo usłyszeć głos samego poety. Uruchomione z okazji setnej rocznicy urodzin poety cyfrowe Radio Baczyński ma w swojej ramówce ponad 120 piosenek inspirowanych jego wierszami. Zarazem Baczyński za życia nie miał zapewne możliwości ani potrzeby, ­by nagrać swój własny głos. Nie pozostawił też po sobie pamiętnika, dziennika czy choćby luźnych zapisków autobiograficznych, które ten głos zapośredniczałyby w tekście. W poszukiwaniach głosu poety pomaga film poetycko-biograficzny Baczyński (2013) w reżyserii Kordiana Piwowarskiego, odczytywany jako repozytorium dotychczasowych sposobów uobecniania tego głosu, a zarazem znaczące świadectwo jego wymownej nieobecności.

Słowa klucze: dźwięk, film biograficzny, film dokumentalny, film poetycki, głos, milczenie, wykonanie głosowe

Autorzy rekonstruują założenia i odbiór nowej wystawy głównej Muzeum Warszawy „Rzeczy warszawskie” (otwartej dla publiczności w latach 2017-2018), której przygotowanie stanowiło część gruntownej transformacji tej placówki, a jednocześnie było próbą zakwestionowania reguł działalności współczesnych muzeów narracyjnych. Na tym przykładzie analizują, w jakim stopniu nowa odsłona muzeum miejskiego, które wykorzystało specyfikę własnej kolekcji i ogłosiło powrót do materialności, niesie potencjał do zmiany formuły muzeum historycznego, ukształtowanej w ciągu ostatnich piętnastu lat w Polsce. Wnioski formułowane są na podstawie analizy wystawy, sprawozdań i publikacji wydanych przez muzeum, a także wywiadów przeprowadzonych w latach 2018-2019 z muzealnikami oraz przewodnikami miejskimi i studentami zwiedzającymi wystawę.

Słowa kluczowe: eksponat, ekspozycja, kolekcja, museum boom, muzeum, muzeum miejskie, muzeum narracyjne, narracja muzealna, obiekt muzealny, rzecz, Warszawa, wystawa, zbiory muzealne

Łukasz Bukowiecki
UW
Amerykański badacz Kevin Lynch, autor teorii map mentalnych, w swojej prekursorskiej książce The Image of the City (1960) proponował, żeby badać wyobrażenia mentalne mieszkańców miast odpowiadające postrzeganym przez nich w przestrzeni miejskiej formom materialnym. W niniejszym artykule stawiam tezę, że w przypadku miast takich jak Warszawa, gdzie pod wpływem dramatycznych wydarzeń historii XX wieku tkanka miejska podlegała totalnym przekształceniom, należy rozszerzyć zakres analizy miejskich wyobrażeń o społeczny obraz obiektów niewidocznych: niematerialnych, niedostrzegalnych, widmowych. Bliski teorii ugruntowanej sposób czytania miasta w taki sposób, stosowany przez zajmujących się przestrzenią Warszawy i jej postrzeganiem krytyków architektury, literaturoznawców i etnologów, określam jako ćwiczenie widmobraźni przestrzennej.
Słowa kluczowe:
powojenna odbudowa, przestrzeń publiczna, teoria ugruntowana, widma przeszłości, wyobrażenia miejskie