Autor rekonstruuje plan biograficzny relacji łączących Czesława Miłosza i Tadeusza Różewicza, analizuje też cechy osobowościowe różniące obu wybitnych artystów współtworzących krajobraz poezji polskiej drugiej połowy XX wieku. Szkicuje psychologiczny portret tych twórców, ukazuje pojawiające się między nimi emocje, zdaniem Różewicza zmierzające do formuły „braterstwa poetów”.
Słowa kluczowe: Czesław Miłosz, Tadeusz Różewicz, poezja polska w II połowie XX wieku, polska epistolografia w XX wieku
Franaszek rekonstruuje plan biograficzny relacji łączących Józefa Czapskiego i Czesława Miłosza, analizuje też cechy osobowościowe różniące obu wybitnych artystów współtworzących krajobraz kultury polskiej drugiej połowy XX wieku. Przede wszystkim jednak zajmuje się sporami, jakie w artykułach i prywatnej korespondencji toczyli oni na temat polskiego patriotyzmu czy też nacjonalizmu (i towarzyszących mu: ksenofobii, antysemityzmu), a nawet polskości jako takiej – budującej ją formacji intelektualnej i duchowej. Wskazuje zarówno zasadnicze różnice w ich ocenach, jak i liczne podobieństwa, a także wspólne obu intelektualistom marzenie o tożsamościowo złożonej, wielowymiarowej „polskości innej”.
Słowa kluczowe: Czesław Miłosz, Józef Czapski, polska emigracja w XX wieku. polska epistolografia w XX wieku, polski nacjonalizm i patriotyzm
Autor szkicu analizuje proces leżący u podstaw powstawania biografii. Odwołuje się zarówno do świadectw innych twórców, jak i do własnych doświadczeń, związanych z pracą nad książkami poświęconymi Czesławowi Miłoszowi i Zbigniewowi Herbertowi. Zastanawia się nad cechami, którymi powinien wykazać się dobry biograf, wskazuje specyfikę najważniejszych dlań źródeł, takich jak archiwa pisarskie i relacje świadków. Wskazuje płynną granicę między tekstem naukowym a literaturą piękną, czyli przestrzeń, w której sytuuje się biografia literacka. Diagnozuje też z jednej strony dostępną biografowi w mniejszym lub większym stopniu postawę „obiektywizmu”, z drugiej zaś – oczekiwania odbiorców, niejednokrotnie naruszane przez pracę biografa.
Słowa kluczowe: Zbigniew Herbert, biografistyka, warsztat biografa, archiwum pisarza
W roku 1967 miało w Paryżu miejsce bezprecedensowe wydarzenie – spotkanie polskich poetów z kraju oraz emigracji, a także ich tłumaczy z Francji, Niemiec i Stanów Zjednoczonych, które przygotował emigracyjny krytyk i eseista, Konstanty Jeleński. Jednym z jego uczestników był Zbigniew Herbert, który w tym czasie osiedlił się pod Paryżem. Jest to jeden z kluczowych momentów zarówno w historii polskiego życia literackiego II połowy XX wieku, jak i w planie osobistym samego Herberta, który w tym czasie przeżył głębokie załamanie nerwowe, mające zaciążyć na reszcie jego życia. Tekst, będący fragmentem biografii Zbigniewa Herberta, portretuje te chwile, ukazując także przyjaźń, jaka połączyła autora „Barbarzyńcy w ogrodzie” z Aleksandrem Watem.
Słowa kluczowe Zbigniew Herbert – Aleksander Wat – Konstanty Jeleński – Jerzy Andrzejewski – polska emigracja we Francji w latach 60. – zjazd polskich poetów i tłumaczy polskiej poezji w Paryżu w roku 1967
Egzystencjalny sens konfrontacji z nicością w poetyckiej i dramatycznej twórczości Zbigniewa Herberta