Analiza polskiej refleksji nad narodem po 1864 roku jednoznacznie wskazuje, iż klęska powstania styczniowego uzmysłowiła polskim myślicielom zmierzch koncepcji historycznej. W celu uchwycenia istotnych zmian w definiowaniu pojęcia należało odnaleźć najważniejsze tropy w ówczesnym piśmiennictwie, które utorowały drogę przemianom świadomościowym w tym zakresie. Pierwszym wyraźnym symptomem przeobrażeń była zmiana w odniesieniu do tzw. kwestii ruskiej i podważanie dotąd obowiązującej tezy o korzyściach wynikających z historycznego związku Polski z Litwą i Rusią. Celowo lub nie końca świadomie przytaczano argumenty na rzecz rezygnacji z podtrzymywania koncepcji narodu historycznego i ograniczenia się do idei wspólnoty homogenicznej w wymiarze etnicznym.
Od narodu historycznego do wspólnoty etnicznej. Przemiany w polskiej refleksji nad narodem po 1864 roku
Numer:
2014 / 6