Artykuły: Paweł Bohuszewicz

Artykuł stanowi polemikę z konstruktywistycznym ujęciem interpretacji proponowanym w latourowskiej wersji teorii aktora-sieci. Na podstawie studium przypadku (interpretacji Bogurodzicy dokonanej przez Teresę Michałowską) autor tworzy zarys nowej koncepcji interpretacji, w której działa więcej aktorów, niż to się do tej pory wydawało, i która zastępuje dotychczasowe wertykalne koncepcje koncepcją horyzontalną.

Słowa kluczowe: interpretacja, konstruktywizm społeczny, teoria aktora-sieci, Bogurodzica

Artykuł stawia tezę, że „romans” (pojmowany jako przednowoczesna forma powieści) i powieść oświeceniowa dotychczas ujmowane były jako człony aksjologicznie nacechowanej opozycji, ponieważ realizowały antagonistyczny, jednopoziomowy i „koniunkturalny” (według terminologii Fernanda Braudela) model historii literatury. Opozycję trzeba nie tyle odrzucić, ile uzupełnić innymi rodzajami relacji, wśród których znajdzie się również kontynuacja, negocjacja i przemieszczenie. Będzie to możliwe dopiero wtedy, kiedy inaczej spojrzy się na historię literatury: nie tylko jako na historię literackich wydarzeń i koniunktur, ale także jako na historię długiego trwania.

Słowa kluczowe” „romans”, powieść, długie trwanie, historia wydarzeniowa, koniunktura

Artykuł stanowi krytyczną lekturę filmu dokumentalnego Niepamięć (2015) w reżyserii Pawła Brożka. Podstawą krytyki jest przekonanie, że poszukiwanie pełnego klasowego utożsamienia – które jest motorem działań Magdaleny Barteckiej, zarazem głównej bohaterki i producentki filmu – prowadzi na antropologiczne i etyczne manowce. Podkreślając klasową różnicę między szlachtą a chłopstwem, Bartecka nie chce widzieć, że owa różnica została już przezwyciężona przez fakt powstania w XVIII wieku warstwy inteligenckiej i że samo to przezwyciężenie umożliwiło powstanie Niepamięci. Artykuł zarazem umocowuje film Barteckiej w szerszych kontekstach, takich jak koncepcja tożsamości folwarcznej spopularyzowana przez książkę Andrzeja Ledera Prześniona rewolucja, oraz krytyczne ujęcie tzw. nowej humanistyki przez Agatę Bielik-Robson w jej artykule Nowa Humanistyka w poszukiwaniu granic.

Słowa kluczowe: Szlachta, chłopstwo, inteligencja, nowa humanistyka, tożsamość, klasa

Artykuł stanowi próbę analizy kategorii sarmatyzmu w dyskursie „Gazety Wyborczej”. Ma on charakter przede wszystkim polityczny: podejmowany jest nie po to, by opisać pewien fragment rzeczywistości, lecz po to, by zmienić rzeczywistość teraźniejszą na podstawie pewnej wizji przeszłości wspólnoty narodowej. Wizja ta układa się w dość jednolity obraz, który jest rezultatem specyficznej kategoryzacji sarmatyzmu (stąd obecność językoznawstwa kognitywnego jako podstawowego narzędzia badawczego dyskursu „Gazety”), ta z kolei zasadza się na ideologii neoliberalnej (w początkowych latach istnienia dziennika) i liberalnej (w latach późniejszych).

Niniejszy artykuł stanowi próbę pokazania, że narratywistyczna koncepcja tożsamości ludzkiej (reprezentowana w nim przez P. Ricoeura, A. MacIntyre’a czy Charlesa Taylora) zdaje się przeceniać rolę swoistej apercepcji transcendentalnej w kształtowaniu się tożsamości; rolę językowej artykulacji samego siebie w tym procesie; możliwość przeniesienia świata rzeczywistego w świat opowieści.

Tekst stanowi dyskusję z koncepcją Michała Pawła Markowskiego, który w książce "Życie na miarę literatury. Eseje" prezentuje wizję literatury hermetycznej, hermeneutycznej, melancholicznej i histerycznej. Pierwsza to „literatura czystego słowa”, pozostałe – to literatura, która nawiązuje kontakt z „życiem” poprzez wymienienie go na usymbolizowaną „egzystencję”, która staje się pożywką dla interpretacji. W swoim tekście proponuję pewien dodatek: literatura to nie tylko słowa, udany lub nie proces symbolizacji „życia”, ale również wytwarzanie wyobrażeń. Te nie podlegają interpretacji i właśnie dzięki temu zachowują swoją siłę.