Artykuł stawia tezę, że „romans” (pojmowany jako przednowoczesna forma powieści) i powieść oświeceniowa dotychczas ujmowane były jako człony aksjologicznie nacechowanej opozycji, ponieważ realizowały antagonistyczny, jednopoziomowy i „koniunkturalny” (według terminologii Fernanda Braudela) model historii literatury. Opozycję trzeba nie tyle odrzucić, ile uzupełnić innymi rodzajami relacji, wśród których znajdzie się również kontynuacja, negocjacja i przemieszczenie. Będzie to możliwe dopiero wtedy, kiedy inaczej spojrzy się na historię literatury: nie tylko jako na historię literackich wydarzeń i koniunktur, ale także jako na historię długiego trwania.
Słowa kluczowe” „romans”, powieść, długie trwanie, historia wydarzeniowa, koniunktura