Autor przedstawia funkcjonalne różnice pomiędzy humanistyką a dyscyplinami niehumanistycznymi (hard sciences). Na koniec, autor kwestionuje ten dychotomiczny podział pytając: Czyż w hard sciences (np. w biologii, chemii, technice) nie mamy do czynienia z dziełami człowieka? Czyż związki chemiczne, materiały, urządzenia, etc. nie są stworzone przez człowieka tak samo jak wiersze i obrazy? I odpowiada: tam, gdzie w grę wchodzą rzeczy wytworzone przez człowieka, humanistyka i nauki eksperymentalne są tak samo „twarde”, pytają bowiem o to samo – o to jak są zrobione wytwory ludzkiej aktywności poznawczej i jakie są ich społeczne funkcje. Dlatego konieczny jest dziś nowy model badań interdyscyplinarnych.

Omawiając cztery współczesne wizje humanistyki (Marquard, Nussbaum, Rorty, and Fish), autor opowiada się za stanowiskiem, które zakłada, iż nauki humanistyczne mają polityczny wpływ na społeczeństwo, wbrew konstatacjom liberalnych zwolenników wolnego rynku. Głównym celem humanistyki jest, według autora, przemiana wyobraźni społecznej przy pomocy rozlicznych słowników, wykorzystywanych do opisu ludzkiego doświadczenia.

Artykuł omawia podejście Mariana Pankowskiego do kanonu (rozumianego nie jako zbiór dzieł, lecz jako zbiór reguł dyscyplinujących jednostkę). Teza główna mówi, że w swoje prozie pisarz równocześnie podważał i podtrzymywał istnienie kanonu, dążąc do wypracowania własnej jego wersji – zachowującej siłę normatywną, lecz opartej na indywidualnej grze pragnień i ograniczeń. Taktyka stabilizującego podważania norm byłaby w kontekście świadomości modernistycznej niemożliwa, a taką właśnie świadomość prezentował Pankowski, gdy w latach 60. i 70. tworzył teksty eseistyczne, w których – niemal równocześnie, choć sprzecznie – atakował Borowskiego za obrazoburstwo i kulturę oficjalną za tłumienie spontanicznej ekspresji. Dlatego pisarz musiał przeformułować modernistyczne pojmowanie funkcji literatury: rezygnuje z pojmowania swoich zadań w kategoriach rewindykacji i przechodzi do traktowania prozy jako gry fantazmatami erotycznymi podporządkowanej uwodzeniu.

Artykuł przedstawia projekt estetyki antropologicznej jako obszaru badań interdyscyplinarnych. Wykorzystując metody narratywizmu estetyka antrpologiczna analizuje kondycję jednostki twórczej (idea geniuszu) stwarzającej siebie i stwarzanej w opowieściach innych. Centralny wątek artykułu stanowi charakterystyka narracji doświadczenia artystycznego twórców awangardy w kontekście problematyki anty-antropocentryzmu.

Artykuł podejmuje próbę umieszczenia problematyki podziału na kulturę niską i wysoką we współczesnym ujęciu widowiska (różnym od spektaklu). Autor wychodzi od zarysowania historii oka w powiązaniu z technologiami widzenia, których początkiem było wynalezienie i rozpowszechnienie stereoskopu. Modernistycznmi artystami, którzy taką wizję rozwijali, byli Władysław Strzemiński (pejzaże solarystyczne i fotokolażowe nokturny) oraz Tadeusz Kantor (teatr śmierci). Ich twórczość została skonfrontowana z dziełami współczesnego artysty Krzysztofa Wodiczki (projekcja na pomnik Adama Mickiewicza w Warszawie w 2008 roku oraz przestrzeń łódzkiej Manufaktury, dawniej zakłady tkackie Poznańskiego, będącej obecnie wielkim centrum handlowym, w którym mieści się także Muzeum Sztuki).

Artykuł omawia problem kryzysu legitymizacji literaturoznawstwa związanego z marginalizacją roli literatury w społeczeństwie. Wraz z rozwojem mass mediów i informatyzacją społeczeństw literatura przestała pełnić tak ważną rolę w kształtowaniu tożsamości współczesnego człowieka jak dawniej. Literaturoznawcom coraz trudniej odpowiedzieć na pytanie o zyski, jakie z istnienia ich dyscypliny czerpią ci, którzy jej nie uprawiają, badania literackie są działalnością w dużej mierze autokreacyjną, służą budowaniu tożsamości tych, którzy się nimi zajmują, co stoi w sprzeczności z faktem, że są one finansowane z pieniędzy publicznych (społeczeństwo utrzymuje literaturoznawców, którzy zajmują się własną autokreacją). Autokreacyjny charakter dyscypliny i wyłączenie spod mechanizmu rynkowego prowadzi do uwolnienia się badań literackich od jakiejkolwiek zewnętrznej weryfikacji, co ma negatywny wpływ zarówno na kształt badań, jak i nauczania akademickiego.

Recenzja: "Zapisywanie historii. Literaturoznawstwo i historiografia, red. Włodzimierz Bolecki, Jerzy Madejski, Warszawa: IBL PAN 2010.

Recenzja: "Polish and Hebrew literature and national identity", red. Alina Molisak i Shoshana
Ronen, Elipsa, Warszawa 2010

Artykuł stanowi prezentację pryzmatycznego, wielokulturowego i – do pewnego stopnia – multimedialnego modelu historii literatury, jaki przyświecał monografii History of the literary cultures of East-Central.

Artykuł składa się z trzech części: dwie pierwsze dotyczą przestrzennych i czasowych (lub: geograficznych i historycznych) wymiarów naszej historii, a ostatni ujmuje mit Orfeusza i Eurydyki jako podwójną alegorię (odzyskiwania historii w procesie kształtowania tożsamości narodowych i alegorię naszych własnych prób odzyskiwania utraconych głosów, uciszonych przez te procesy).

Artykuł analizuje i interpretuje znaczenie przyjazdu Filippa Tommasa Marinettiego do Polski w dniach 8-14 III 1933 r. Jednak jego wizyta miała charakter bardziej polityczny, niż kulturalny – zasiadający w strukturach Akademii Królewskiej Mussoliniego. W wywiadach z polskimi publicystami pisarz niemal za każdym razem składał hołd faszyzmowi, dzięki któremu futuryzm stał się piewcą włoskiej rasy i włoskiego patriotyzmu. Dla prawicy przyjaźń Marinettiego z Mussolinim była wystarczającym powodem, by uznać wagę futuryzmu i zgotować jego założycielowi niezwykle uroczyste powitania. Spotkało się to z atakiem najstarszych przywódców polskiej awangardy: Tytusa Czyżewskiego i Tadeusza Peipera, którzy zarzucali konserwatystom stronnicze sprzyjanie faszyzmowi, zachodnim gustom i brak sprawiedliwej oceny rodzimego futuryzmu polskiego.

Magris jako pisarz jest w pogoni za tętniącym życiem, fragmentem, tym co mnogie i niestałe. Broni metamorfozy i stawania się przeciwko wszelkiej władzy, która chce ją zablokować. Literatura powinna być zatoką, do której wpadają i gdzie spotykają się rzeki cudzych egzystencji; Za Michelem Staedterem autor przeciwstawia retoryce perswazję oznaczającą zdolność życia w teraźniejszości, bez wybiegania w przyszłość, bez pościgu za rezultatem. Utopię koryguje rozczarowaniem, które ją konkretyzuje i urzeczywistnia. Literaturze każe dziś mierzyć się z rozziewem między poszukiwaniem jedności w sferze aksjologii a szacunkiem dla tego, co inne.

Poetycko-filozoficzne zestawienie dwóch porządków myślowych: metafizyki codzienności Mirona Białoszewskiego i filozoficznych wywodów o relacji z istnieniem Emanuela Lévinasa zasadza się na rozpoznaniu w byciu przygniatającego balastu istnienia. Strategie oswajania istnienia odsyłają do „fenomenów przedrefleksyjnych”: zjawisk lenistwa i zmęczenia. Właśnie one, wraz z kategorią bezsenności jako anonimowego czuwania, okażą się wspólną dla Białoszewskiego i (wczesnego) Lévinasa perspektywą fenomenologiczną, więcej – owe treści świadomości przyjmą funkcję tropów istniejącego i istnienia; anonimowości i wyłaniania się z niej podmiotu. Rozstrzygający dla konstytuowania się podmiotu moment pokaże jednak, że drogi Lévinasa i Białoszewskiego rozwidlają się.

Artykuł poświęcony jest problemom związanym z tłumaczeniem eseistyki – są one omawiane na przykładzie eseju Theodora W. Adorna pt. Aufzeichnungen zu Kafka, który został dwukrotnie przetłumaczony na język polski. Autorka dokonuje szczegółowej – językoznawczej (wskazania na związki semantyczne i syntaktyczne: struktura zdań, frazeologizmy itd.) – analizy przekładów, konfrontując je z tekstem źródłowym. Głównym celem jej rozważań jest odpowiedź na dwa pytania: Na czym polega zasadnicza trudność z tłumaczeniem na język polski esejów Adorna? W jaki sposób pokonują tę trudność tłumaczki – czy można rozpoznać i zdefiniować ich oryginalne koncepcje bądź strategie translatorskie?

Artykuł analizuje nowatorstwo poezji tragicznej Eurypidesa polegającego na wprowadzeniu w akcję dramatyczną postaci dziecięcych. Autorka dokonuje przeglądu dziecięcych bohaterów tych dramatów, zarówno tych, które odgrywają zasadniczą rolę w akcji dramatu, jak i tych pełniących role pomocnicze dla głównego wątku. Punktem odniesienia dla jest, z jednej strony, społeczna funkcja dziecka w kulturze starogreckiej, z drugiej, kwestie z tragedii Eurypidesa podejmujące problem pozytywnych i negatywnych aspektów rodzicielstwa. Zasadnicza teza artykułu wynika z analizy postaci dziecięcych cierpiących w wyniku uwikłania w konfliktowe działania dorosłych. Autorka bada nie tylko problem miłości rodzicielskiej, lecz także – co jest absolutnym novum w dramacie europejskim – uczucia małego dziecka do rodzica.

Artykuł stanowi próbę rekonstrukcji autora implikowanego “Kartoteki” Tadeusza Różewicza, na podstawie didaskaliów i ich wzajemnego oddziaływania na siebie z dialogiem.

Artykuł jest analizą i interpretacją obrazu ptaków, przede wszystkim gołębi, które pojawiają się w filmie Jima Jarmuscha Ghost Dod: droga samuraja. Ptaki u Jarmuscha są ogromnie ważnym nośnikiem sensów przekazu, pełnią też role symboliczne i są konstruktywnym elementem narracji, występują bowiem w prawie każdej ważnej scenie. Kluczową rolę w interpretacji tego filmu odgrywa scena, w której Ghost Dog ćwiczy sztuki walki, scena filmowana tak, jakby bohater sam stawa się ptakiem.

Tematem artykułu jest radykalny – postawangardowy – projekt krytyczny Andrzeja Falkiewicza. W kolejnych swoich książkach coraz bardziej narusza on tradycyjne granice krytyki literackiej, każąc tym samym zapytać o inną jej formułę. Autorka pokazuje, w jaki sposób – dzięki odmiennemu zdefiniowaniu pojęcia empatii i wykorzystaniu skomplikowanych gier intertekstualnych – reinterpretuje on modernistyczny wzorzec krytyki impresjonistycznej, nade wszystko zaś, jak na nowo ustawia relacje między autorem, krytykiem i czytelnikiem.

Artykuł poświęcony Januszowi Sławińskiemu, jako najwybitniejszemu polskiemu teoretykowi literatury w paradygmacie strukturalistycznym. Jego odczytania utworów Mirona Białoszewskiego służą za model dla ironicznej teorii interpretacji, która pomija scjentystyczne metody strukturalistyczne na rzecz hermeneutyki.

Tekst stanowi dyskusję z koncepcją Michała Pawła Markowskiego, który w książce "Życie na miarę literatury. Eseje" prezentuje wizję literatury hermetycznej, hermeneutycznej, melancholicznej i histerycznej. Pierwsza to „literatura czystego słowa”, pozostałe – to literatura, która nawiązuje kontakt z „życiem” poprzez wymienienie go na usymbolizowaną „egzystencję”, która staje się pożywką dla interpretacji. W swoim tekście proponuję pewien dodatek: literatura to nie tylko słowa, udany lub nie proces symbolizacji „życia”, ale również wytwarzanie wyobrażeń. Te nie podlegają interpretacji i właśnie dzięki temu zachowują swoją siłę.

Pierwsza część artykułu prezentuje schemat najważniejszych paradygmatów interpretacyjnych w literaturoznawstwie, z zaznaczeniem w każdym głównego elementu sytuacji interpretacyjnej (składa się na nią zależność pomiędzy autorem, tekstem a interpretatorem), którego analiza ma odpowiadać za udaną interpretację. Druga część próbuje każdy z paradygmatów krótko scharakteryzować, aby później wyciągnąć wnioski co do najważniejszych kierunków ewolucji podejść do interpretacji w literaturoznawstwie. Ostatnia część artykułu przedstawia argumentację na rzecz tezy, iż ewolucja owa wskazuje na to, że literaturoznawstwo znalazło się w sytuacji analogicznej wobec sytuacji sztuki nowoczesnej: w jednym i w drugim przypadku pojawiło się zjawisko przejścia od awangardyzmu do postawangardyzmu. Wymuszone ono zostało wyczerpywaniem się potencjału nowości formalnej (sztuka) lub metodologicznej (literaturoznawstwo), prowadzącym do konstatacji, iż „wszystko już było”.

Polemika z tezami zawartymi w "Tekstach Drugich" 2010 nr 5, kwestionującymi koncepcję kolonializmu i postkolonializmu w odniesieniu do Polski. Autorka dowodzi, że bez akceptacji kolonialnego bagażu i jego wpływu na polskie
myœlenie niemożliwe jest stworzenie takiej narracji o polskiej kulturze, która dotknęłaby rzeczy najistotniejszych i miałaby szansę zostać usłyszana poza Polską.

Autor omawia obecną sytuację w polskich badaniach postkolonialnych, polemizując z argumentami przeciwników stosowania teorii postkolonialnej w odniesieniu do Polski i innych krajów Środkowoeuropejskich.

Pożegnanie Adama Karpińskiego (1952-2011), wybitnego badacza literatury i kultury staropolskiej, związanego przez ponad 30 lat z Instytutem Badań Literackich PAN, współtwórcę nowoczesnego edytorstwa naukowego.