Artykuły: Paweł Wolski

Autor podejmuje polemikę z Danutą Szajnert, autorką krytycznego omówienia jego rozprawy Tadeusz Borowski-Primo Levi. Prze-pisywanie literatury Holocaustu (O prze-pisywaniu, „Teksty Drugie” 2016 nr 1). Podkreślając celność wielu uwag krytyczki, zwraca uwagę na fundamentalną różnicę epistemologiczną między stanowiskami wpisanymi w analizowaną przez nią pracę i w jej własne omówienie. Zasadza się ona na przeświadczeniu badaczki, że autor Tadeusza Borowskiego… implikuje omawianym pisarzom intencje, których nie żywili; w istocie zaś, jak stara się dowieść, tematem rozprawy był proces tworzenia się lekturowych przeświadczeń co do tych intencji. Zdaniem autora różnica ta może wynikać z cechującego dawniejsze literaturoznawstwo Zagłady imperatywu etycznego anulującego dychotomię przedstawiania i przedstawianego (oraz jej analogony).
Słowa kluczowe: literatura Zagłady, intencja, przepisywanie, polemika

Artykuł omawia specyfikę narracji bokserskich w literaturze polskiej i zagranicznej, a następnie ukazuje rolę „męskości” z perspektywy ontologii sportu w warunkach Zagłady na przykładzie książki Leg dich, Zigeuner, podwójnej piłkarza Ottona „Tulla” Hardera (i członka Waffen-SS, komendanta obozu) i boksera Josepha „Rukeliego” Trolmanna (represjonowanego ze względów rasowych, później więźnia obozu). Pomiędzy biografiami obu zarysowuje się wyraźna różnica, ukazująca immanentyzację kategorii męskości dokonaną przez ideologię Trzeciej Rzeszy w przypadku Hardera, której przeciwstawiona jest kontyngencja tej kategorii dokonywana przez figurę wykluczonego z tak rozumianej wspólnoty, walczącego „niemęsko” (tj. unikającego bezpośredniego starcia) Roma.

Autor dokonuje przeglądu trzech publikacji zredagowanych przez Międzyinstytutowe Koło Naukowe Teoretyków Literatury obserwator/beobachter, zastanawiając się, czy stanowią one wynik działania zwartego środowiska konstruktywistycznego – nurtu, który w Polsce był sygnowany dotychczas pojedynczymi publikacjami – czy też prezentacją ogólniej rozumianego stanowiska konstruktywistycznego. To pozornie mało istotne rozróżnienie pozwala odpowiedzieć na pytanie o sposób funkcjonowania polskiego konstruktywizmu pośród innych nurtów badań literackich, w szczególności zaś na pytanie o jego niejednoznaczny stosunek do strukturalizmu, który w publikacjach beobachtera zdaje się być deklaratywnym oponentem wrocławskich konstruktywistów, choć trudno nie myśleć o nim jak o genetycznym prekursorze konstruktywizmu (jako kontynuatora systemowej koncepcji literatury).