Articles: Piotr de Bończa Bukowski

Przedmiotem zaprezentowanej w artykule analizy jest metaforyczny język, którym posługiwał się Antoni Kępiński opisując depresyjny obraz świata. W naukowym piśmiennictwie rzadko dotąd poświęcano uwagę językowemu kształtowi tekstów krakowskiego psychiatry, którego Melancholia uznawana jest za dzieło o wysokiej randze poznawczej i literackiej. Autor artykułu pokazuje, jak poprzez serię rozbudowanych analogii Kępiński dochodzi do swojego obrazu świata depresji, konstytuowanego przez dwie podstawowe metafory smutku. Analiza tych konstrukcji z perspektywy kognitywnej teorii metafory ujawnia, jak wykorzystując struktury metaforyczne Kępiński otwiera przed czytelnikami intertekstualną przestrzeń tekstów uniwersalizujących doznania i doświadczenia plasowane przez psychiatrię w domenie patologii, a także w jaki sposób metafory wiążą różne płaszczyzny oglądu rzeczywistości, nadając dyskursowi spójność.

Słowa kluczowe: Antoni Kępiński, język melancholii, depresyjny obraz świata, metafory depresji, kognitywna teoria metafory.

Duński krytyk literacki i publicysta Georg Brandes (1842-1827) odegrał ważną rolę w kulturze polskiej końca XIX wieku. Wygłaszając publiczne wykłady w Warszawie, Krakowie i Lwowie, wspierał on sprawę polskiej niepodległości, inspirując środowisko naszych rodzimych pozytywistów. Jednak wywołany przezeń spór wokół kwestii żydowskiej i polskiego antysemityzmu, sprawił, iż bliska relacja między Brandesem a Polakami przerodziła się w obcość i wrogość. Celem artykułu jest zbadanie tła, genezy i przebiegu powstałego konfliktu i zarysowanie perspektyw badawczych tego trudnego i wrażliwego politycznie zagadnienia. Podjęta zostaje próba analizy kluczowych w tym kontekście poglądów Brandesa, dotyczących kwestii polskiej i żydowskiej, które kształtowały się w domenie współczesnych mu dyskursów: liberalnego nacjonalizmu, asymilacji oraz syjonizmu.

Słowa kluczowe: Georg Brandes, kwestia żydowska, kultura i polityka XIX i XX w., komparatystyka