Artykuły: Paweł Drabarczyk vel Grabarczyk

Artykuł stanowi próbę interpretacji autorskiego spojrzenia na fenomen sztuki, prezentowanego przez antropologa i eseistę Dariusza Czaję w jego zbiorze Cena sztuki. Tezy o zaczarowaniu i tworzącego wraz z innymi publikacjami krakowskiego badacza spójną propozycję, alternatywną względem paradygmatu scjentystycznego. W tekście wskazane zostały najważniejsze idee przenikające ten projekt (m.in. przekonanie o obiektywnym istnieniu sztuki, pozahistoryczności fenomenu tworzenia, nieredukowalności sztuki do wypowiedzi językowej), łączące teksty składające się na analizowany zbiór. Bliższe przyjrzenie się im pozwala zrozumieć, dlaczego propozycja powrotu do pojęcia dzieła czy arcydzieła wychodzi z dość nieoczekiwanej strony, składa ją bowiem antropolog.

Słowa klucze: sztuka, twórczość, arcydzieło, tajemnica

Nierzadko dziś podnoszona kwestia sprawczości samouczących się algorytmów w dziedzinie sztuki czerpie swą siłę z licznych mitów, nieporównanie starszych niż epoka cyfrowa. Najmocniej na wyobraźnię zdają się działać prace prezentowane jako dzieła stworzone przez SI jako nie-ludzkiego autora. Tymczasem istotą wielu prac reklamowanych jako twórczość sztucznej inteligencji jest raczej gra z mitologią i tworzenie iluzji niż oryginalne artystyczne przesłanie myślącego i zyskującego coraz większą autonomię „obcego”, którego powołaliśmy do życia. W przekonaniu autorów artykułu zrozumienie tego, co dziś prezentowane jest jako sztuka SI, wymaga zatem umiejętności odpowiedniego patrzenia. Nawiązując do klasycznej formuły Ortegi y Gasseta, można by rzec, że chodzi o „zerkanie na nią zezem”.

Słowa kluczowe: sztuczna inteligencja, sztuka, antropomorfizacja, algorytm, twórczość maszyn

Artykuł stanowi próbę spojrzenia na wzajemne relacje między kategorią wzniosłości i niesamowitego w wybranych współczesnych realizacjach artystycznych, których materią uczyniono ciemność. Punktem wyjścia dla niniejszych rozważań stały się refleksje Anthony’ego Vidlera, w szczególności te zawarte w tekście „Nieswojskie domy”. Z tej inspiracji wątki zaczerpnięte z eseju Freuda Niesamowite skonfrontowane zostały z elementami teorii wzniosłości, przede wszystkim Kantowskiej i Burke’owskiej, także w kontekście sztuki współczesnej. Zdaniem autora, wkład niesamowitego w estetykę wzniosłości należałoby traktować nie jako porządek konkurencyjny, lecz raczej jako poszerzenie kodu sublimicystycznego – wzajemna zależność obu kategorii zdaje się przypominać często migotanie czy oscylację.

Słowa kluczowe: Wzniosłość, niesamowitość, sublimicyzm, awizualność