Articles: Kamila Budrowska

Budrowska opisuje w artykule stosunek władz Polski Ludowej do Leopolda Staffa w okresie 1945–1957. Uwagą otoczony zostaje problem cenzurowania jego dzieł, ze szczególnym uwzględnieniem tomu Wiklina. Artykuł oparty jest na źródłach z zespołu Głównego Urzędu Kontroli Prasy Publikacji i Widowisk, w większości jak dotąd nieprzywoływanych w stanie badań. Na ich podstawie ustalono, że – po pierwsze – w latach 1952–1953 istniał zakaz publikowania tomów Staffa, po drugie – wydrukowanie w końcu 1953 r. przełomowego dla poety tomu Wiklina uznać można za forpoczty odwilży, a po trzecie w związku z zaleceniami GUKPPiW w zbiorze Wiklina dokonano  ingerencji: zlikwidowano cyklizację oraz zmieniono układ wierszy.

Słowa kluczowe: literatura polska lat 1945–1956, cenzura, Polska Ludowa, Leopold Staff, tom Wiklina

W artykule dokonuje się przeglądu stanu badań na temat cenzurowania w latach 1944-1990 literatury polskiej podejmującej tematykę II wojny światowej. Najważniejszym ustaleniem jest, że cenzura głęboko zmodyfikowała obraz II wojny światowej, eliminując niektóre tematy (relacje polsko-radzieckie, Holokaust), sposoby przedstawienia („nadmierny” pesymizm, naturalizm) oraz poszczególne teksty (niewydane do dziś, ale zachowane w archiwach). Autorka artykułu postuluje przygotowanie obszernej monografii poświęconej tej kwestii i uwzględniającej podziały chronologiczne, gatunkowe, tematyczne oraz opisującej różne instancje kontrolne. Proponuje także kilka ujęć metodologicznych, które mogłyby dać takim pracom nowy impuls: perspektywę totalitarną, transnarodową, postkolonialną oraz mniejszościową (minority narrative). 

Słowa kluczowe: cenzura, komunizm, literatura polska lat 1944-1990, II wojna światowa, Polska Ludowa