Artykuły: Adam Regiewicz

Kategoria audiowizualności literatury wpisuje się w prowadzoną od lat refleksję nad zjawiskiem intermedialności. Popularne propozycje Wernera Wolfa, Jensa Schrötera czy Stevena Paula Schera pozwoliły na zbudowanie bardzo konretnych modeli, na podstawie których można badać poszczegolne relacje pomiędzy literaturą a innymi typami wypowiedzi artystycznej. Taką właśnie propozycję opisu w odniesieniu do audiowizualnosci i jej wpływu na powstającą współcześnie literaturę proponuje niniejszy artykuł. Odnosząc się do wypracowanej na gruncie muzycznosci literatury konepcji Andrzeja Hejmeja, buduje on analogiczną klasyfikację obejmującą takie zjawiska jak tematyzowanie audiowizualności w literaturze, wykorzystywanie schematów i technik audiowizualnych w konstruowaniu utworów literackich, włączanie kodu audiowizualnego w przekaz literacki, kształtowanie języka wypowiedzi literackiej na wzór języka audiowizualnego, tworzenie gatunków i stylów wypowiedzi literackiej powiązanych z audiowizualnością.

Słowa kluczowe: interedialność, tematyzacja audiowizualności, imitacja audiowizualności, polska proza najnowsza

Lektura jest zawsze wychodzeniem człowieka ku sensowi, ten jednak nie zawsze daje się rozpoznać. Wychodząc od ewangelicznej sceny spotkania Marii Magdaleny ze Zmartwychwstałym Chrystusem w ogrodzie, artykuł podejmuje próbę opisania sytuacji interpretacyjnej w kluczu kerygmatycznym. Przyjmując perspektywę komparatystyczną, nakłada na siebie tradycyjną egzegezę biblijną z elementami krytyki somatycznej, ukazując znaczenie „dotykania” jako kluczowego doświadczenia egzystencjalnego, także w odniesieniu do lektury tekstu. Podobnie jak w przypadku ciała Zmartwychwstałego dotykanie sensu należy do porządku wiary, czyli pewnego otwarcia się na działanie „łaski”, a zarazem wzywa do postawy gorliwego zaangażowania w lekturę.

Niepodważalnym rysem najnowszych zjawisk kultury jest przekraczanie ich horyzontu zamkniętego w granicach wybranej sztuki ku innym formom wyrażanym przez różne przekazy i urządzenia medialne. Wyrazem tego zjawiska są właściwości nowych mediów tj. modularność, wariacyjność, transkodowanie i inne, które wymagają od współczesnego użytkownika kultury umiejętności śledzenia toczących się na różnych płaszczyznach i w różnych typach mediów dyskursów kulturowych jako głosów w polifonicznym przekazie kulturowym, a zarazem znajomości wielu kodów kulturowych pozwalających na denotację zawartych tam treści symbolicznych. Kultura nowych mediów stawia współczesnego odbiorcę w sytuacji, w której musi on dysponować wiedzą z zakresu różnych dyscyplin i obszarów, a od współczesnego badacza tychże zjawisk domaga się nowych kompetencji, które pozwalałaby na podjęcie tak szerokiego wachlarza zagadnień. Odpowiedzią na powyższą sytuację wydaje się komparatystyka, definiowana jako „metadyscyplina” lub „dyscyplina poza dyscypliną”, w której idea transdyscylinarności wyznacza kierunek rozwoju współczesnej humanistyki.