Artykuły: Aleksandra Ubertowska

Artykuł jest rozprawą o charakterze metateoretycznym i metadyscyplinarnym, porządkującą dorobek ekokrytyki i krytyki środowiskowej: od ekokrytyki pierwszej fali do najnowszych zjawisk: ekokrytyki materialnej i teorii Timothy Mortona, inspirowanych dekonstrukcjonizmem. Osobny rodział autorka poświęciła koncepcji „tekstu środowiskowego” nestora dyscypliny Lawrence’a Buella, którą uczyniła osią przeglądu stanowisk formułowanych w ramach ekokrytyki/krytyki środowiskowej.
Słowa kluczowe: ekokrytyka, studia środowiskowe (environmentalism), materializm, hiperobiekty

Artykuł jest próbą prześledzenia możliwości, jakie wynikają z połączenia dwóch perspektyw badawczych: ekokrytyki i myśli postkolonialnej. Tematem, który posłużył autorce do zastosowania obydwu metodologii jest motyw puszczy w literaturze. Autorka, odwołując się do koncepcji badawczych Roberta Harrisona, Edwarda Saida, Lawrence’a Buella traktuje „puszczę” jako wieloznaczny dyskurs, zmieniający się w czasie, osadzony w wielu „sieciach ekologiczno-kulturowych”. W drugiej części artykułu autorka podejmuje próbę zastosowania wypracowanych rozpoznań w odniesieniu do cyklu huculskiego Stanisława Vincenza „Na wysokiej połoninie”.

Słowa kluczowe: Stanisław Vincenz, ekokrytyka, studia środowiskowe (environmentalism), postkolonializm

Artykuł jest próbą prześledzenia możliwości, jakie wynikają z połączenia dwóch perspektyw badawczych: studiów nad Zagładą i studiów środowiskowych. Autorka za punkt wyjścia obiera podobieństwa pomiędzy definicją i zakresem znaczeniowym terminów „genocyd” i „ekocyd”, zarysowując założenia środowiskowej historii planentarnej Franza J. Broswimmera. Eksplikacją zalożeń teoretycznych, zainspirowaną teorią ‘ekocydu” jest analiza książki „Kora” G. Didi-Hubermana i malarstwa Anselma Kiefera (zwłszcza obrazów z cyklu „Morgenthau”).

Słowa kluczowe: Holocaust studies, studia środowiskowe (environmentalism), ekocyd, Auschwitz, Anselm Kiefer.

Aleksandra Ubertowska
UG
Rysa, dukt, odcisk (nie)obecności. O  spektrologiach Zagłady
Artykuł jest próbą dokonania analizy wybranych zagadnień z zakresu ‘hauntologii’ Jacquesa Derridy w perspektywie użycia pojęć, tworzących tę teorię w ramach interpretacji literatury posttraumatycznej, zwłaszcza literatury i sztuki o Zagładzie. W części analitycznej  interpretacji poddano powieść popularną Zygmunta Miłoszewskiego pt. „Ziarno prawdy”,  a także obrazy Jonasza Sterna, zwłaszcza występujące w nich motywy ości i kości. Metodę, stosowaną przez krakowskiego malarza autorka określa mianem spektralnej „substytucji ponadgatunkowej”.
Słowa kluczowe: Widmo, hauntologia, Holocaust, Jonasz Stern, Jacques Derrida

Artykuł jest próbą dokonania wielostronnej analizy twórczości polsko-żydowskiej pisarki Racheli Auerbach, poświęconej Zagładzie. Podstawowa teza zakłada, że twórczość Auerbach z lat 1942-47 koncentruje się wokół trzech zespołów tematycznych: doświadczenia ‘ocalonego z Sonderkommando’, refleksji na temat rzeczy (pokrywających przestrzeń opustoszałego getta warszawskiego) i natury jako czynnika sprawczego w historii. W centrum rozważań znajdują się dwa eseje Auerbach „Lament rzeczy martwych” i „Lacrimea rerum” , a także utwory „Na polach Treblinki” i „Werterfassung”.

Artykuł jest próbą dokonania wielostronnej analizy książki Marianne Hirsch i Leo Spitzera „ Ghosts of Home. The Afterlife of Czernowitz in Jewish Memory”, z uwzględnieniem złożonej problematyki tej rozprawy, sytuującej się w obszarze badań nad pamięcią i postpamięcią, studiów miejskich, problematyki wizualności i audywności w relacji wobec tekstu, historii Holocaustu. Autorka artykułu stawia tezę, iż w „Ghosts of Home” mamy do czynienia z próbą sprawdzania teorii w doświadczeniu podróży do rodzinnego miasta rodziców Hirsch, czyli z „praktykowaniem postpamięci”, kluczowej kategorii badawczej amerykańskiej badaczki.

Celem autorki jest prześledzenie analogii, punktów wspólnych pomiędzy holocaust and genocide studies a ekokrytyką, pomiędzy wydarzeniem ludobójstwa i ekocydu (dewastacji naturalnego środowiska człowieka). Na podstawie omówień książek i artykułów G. Agambena, J. Derridy, B. Latoura autorka formułuje tezę o kształtowaniu się nowej koncepcji podmiotowości nieantropocentrycznej, „podmiotu współczucia” lub podmiotu istniejącego w pluriwersum. Druga część artykułu jest poświęcona analizie form reprezentacji literackiej (E. Kuryluk, W.G. Sebald) i wizualnej („Ambulans” J. Morgensterna), ukazujących rolę czynników nieludzkich w krajobrazie postkatastroficznym.

…

Artykuł sytuuje lekturę tekstów o Zagładzie na dwóch biegunach wyznaczanych przez postulat etyki sytuacyjnej i kategorię ramy etycznej

Artykuł jest omówieniem książek i artykułów, podejmujących zagadnienie kobiecego doświadczenia w literaturze Holokaustu. Autorka charakteryzuje najważniejsze kontrowersje, jakie wyłoniły sie wokół projektu badań feministycznych w literaturze holokaustowej, a także nowe perspektywy badawcze, jakie wnoszą inspiracje ze strony teorii feministycznej. Ukazują one umowność kanonu literatury wojennej, jej zorganizowanie wokół tzw. normatywnej narracji holokaustowej. Ostatni podrozdział artykułu został poświecony specyficznie kobiecym formom narracji wojennej (cooking memoires, metafory, oddające zjawisko traumy poobozowej, rola piśmiennictwa autobiograficznego w artykułowaniu

Recenzja. Tomasz Kunz Strategie negatywne w poezji Tadeusza Różewicza. Od poetyki tekstu do poetyki lektury, Kraków 2005

Autorka sytuuje książkę Haralda Weinrich Lethe. Kunst und Kritik des Vergessens, München 2000, w obrębie jednego najbardziej ekspansywnych dyskursów współczesnej humanistyki, dotyczącego pamięci

Recenzja. Mieczysław Dąbrowski Swój/Inny/Obcy. Z problemów interferencji i komunikacji międzykulturowej, Izabelin 2001

Recenzja. Andrzej Skrendo Tadeusz Różewicz i granice literatury. Poetyka i etyka transgresji, Kraków 2002

Recenzja. Michał Paweł Markowski Anatomia ciekawości, Kraków 1999

Recenzja. Robert Cieślak, Oko poety. Poezja Różewicza wobec sztuk wizualnych, Gdańsk 1999

Recenzja. Victor Klemperer, Ich will Zeugnis ablegen bis zum letzten. Tagebücher 1933-1945, Berlin 1995

Recenzja. recenzja drugiego numeru polsko-niemieckiego czasopisma Wir