Artykuły: Anna Kałuża

Celem artykułu FILO-logia i ikono-FILIA. Jak ustanowić społeczne uznanie dla filologii? jest przemyślenie aktualnego znaczenia badań filologicznych i próba opracowania takiej koncepcji literaturoznawstwa, które będzie brało pod uwagę w stopniu większym niż do tej pory wizualno-materialne formy obserwowanych i badanych obiektów. By pokazać możliwości stojące przed filologią, odwołuję się do historii sztuki i jej przygód z tzw. zwrotem obrazowym. Stawiam tezę, że filologia wiele zyskałaby, stając się także ikonofilią, to znaczy dostrzegając wewnętrzne splątania językowości/tekstowości i wizualności, wynikające z technologiczno-społecznych przemian.

Słowa klucze: filologia, spektakl, media, historia sztuki, wizualność

Artykuł jest analizą trzech publikacji piśmienno-graficznych: Europy Anatola Sterna, Sponad Juliana Przybosia oraz eseju wizualnego Stefana Themersona Kurt Schwitters on a Time Chart. Wyjściowe przekonanie o istnieniu między tymi doniosłymi osiągnięciami artystycznymi zasadniczej różnicy estetycznej zostaje dookreślone poprzez wskazanie dwóch odmiennych koncepcji sztuki oraz ujęć medium artystycznego, stojących za działaniami artystów. O ile Strzemiński, opracowując typograficznie zbiór Przybosia, dążył do jednorodności plastycznej i zachowywał dla poezji porządek językowo-znaczeniowy, o tyle Szczuka komponujący fotokolaże w Europie Sterna oraz Themerson pracujący zgodnie z idea polimedialności wynajdują dla poezji nowe środowiska (medialne, znakowe). Nie ograniczają się oni wyłącznie do tradycyjnie pojętej intermedialności/intersemiotyczności, w ramach której dochodzi do wymiany właściwości między kodami, systemami znaków etc., ale projektują rozmaite inne relacje między elementami swoich obiektów artystycznych.

Słowa kluczowe: polimedialność, poezja, media, obraz, typografia, estetyka

Przedmiotem badawczego zainteresowania w artkule są konceptualne książki artystów i ich znaczenie dla tradycyjnie rozumianej literatury/poezji. Autorka opisuje najważniejsze książkowe obiekty ruchu konceptualnego z lat sześćdziesiątych, siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Omawia używane przez artystki i artystów strategie i wskazuje na ich inspirujące, choć niebezpośrednie związki z literackimi i poetyckimi koncepcjami.

Słowa kluczowe: konceptualizm, książki artystów, piśmienność, wizualność, obrazy, fotografia, serie

Artykuł Polska poezja na Wyspach: podczas wieczorów panuje tu nostalgia opisuje warunki komunikacyjne, perspektywy polityczno-kulturowe oraz estetyczno-artystyczny sposób myślenia o wierszach w poezji autorów i autorek przebywających od 2000 roku za granicami Polski. Punktem wyjścia rozważań nad polską poezją powstającą w innojęzycznym środowisku jest propozycja zastąpienia emigracyjnych narracji perspektywą spotkań kulturowych oraz codziennych praktyk pisarskich. Zasadniczą tezą – wynikającą z analiz wierszy i tradycji, z jakich pochodzą – jest przekonanie o przywiązaniu tej twórczości do monolitycznego i konserwatywnego modelu kultury.

Słowa kluczowe: poezja polska, emigracja, translacja kultur, estetyczna gra, mitologia wiejskości