PL
„Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja” (ISSN 0867-0633) to dwumiesięcznik literaturoznawczy wydawany od 1990 przez Instytut Badań Literackich PAN we współpracy ze Stowarzyszeniem Pro Cultura Litteraria.
PL

Articles: Elżbieta Wichrowska

Świadectwo dzienników choroby (XVIII/XIX w.)

Issue: 2021 / 1

Pojawienie się prywatnego dziennika choroby na przełomie XVIII i XIX wieku wiązać należy z dokonującym się wówczas w kulturze wyraźnym zwrotem „ku prywatności”, a jednocześnie progresem w naukach medycznych, zmianami w opiece nad pacjentem oraz popularyzacją wiedzy na temat funkcji organizmu człowieka, higieny, zdrowia i choroby. Najbliższa rodzina, mąż, brat, inni bliscy zgodnie z zaleceniem lekarzy, m.in. Leopolda Lafontaina Jak należy pisać do lekarza o chorobach (1801) prowadzą dzień po dniu, a nawet godzina po godzinie dzienniki chorób najbliższych osób (dzienniki te zazwyczaj kończą się śmiercią chorego). Kilkunastokartkowe teksty stanowią świadectwo desperackiej próby zachowania dystansu i obiektywizmu w systematycznej rejestracji zmian w wyglądzie i psychice umierającego, odnotowywaniu jego wszystkich czynności fizjologicznych, a jednocześnie świadectwo pojawienia się nowej (dotąd w badaniach nieodnotowywanej) odmiany prywatnego dziennika prezentującego silnie zmedykalizowany opis ciała człowieka.

Słowa klucze: dziennik choroby, medycyna, Leopold Lafontaine, patografia, medykalizacja ciała, fizjologia, cielesność, kobieta

Szkicownik jako dokument autobiograficzny (XVIII/XIX w.)

Issue: 2018 / 6

W artykule podęto próbę opisania przełomowego momentu w dziejach podręcznego szkicownika malarskiego (XVIII /XIX w.), przejścia funkcji rekwizytu zawodowego do artefaktu pamięci indywidualnej, któremu towarzyszyły zwrot ku prywatności, demokratyzacja w użytkowaniu szkicowników (społeczna, genderowa i tematyczna), popularyzacja (powszechność użytkowania, także przez bohaterów tekstów literackich), wyraźne poszerzenie funkcji szkicownika ( w tym związanych z funkcjami pamięci i upodobnieniem do dziennika osobistego) czy pojawienie się jego nowych „autobiograficznych” odmian. Zwrot ten przedstawiono na tle przemian społecznych i kulturowych (w tym uczestnictwa w nich kobiet; działalności warszawskich wystaw sztuk pięknych ) i w oparciu o nieznane najczęściej źródła m.in. szkicowniki-dzienniki (Piotr Michałowski, Celina z Treterów Dominikowska), szkicowniki więzienne (Alfred Römer), sybirskie; szkicowniki –komiksy (Michał Piotr Radziwiłł; Wandalin Strzałecki).
Słowa kluczowe: szkicownik, dziennik, fotografia, zwrot ku prywatności, przełom XVIII i XIX w., artefakty pamięci, warszawskie wystawy sztuk pięknych.

By using the website you agree to our cookies policy. At any time you can change the settings as regards cookies as well as learn more about them Click here Do not show this information again