Celem artykułu jest analiza tekstów reprezentujących dwa przeciwstawne funkcjonujące w izraelskiej kulturze nurty światopoglądowe weryfikujące założenia ruchu syjonistycznego – neosyjonizm i postsyjonizm. Ruchy te z jednej strony są wobec syjonizmu krytyczne, z drugiej – w mechanizmach swojego działania czerpią z jego założeń. Analizowane teksty – powieść Tel Awiw Jaira Chasdiela (Tel Awiw 2013) i trylogia wideo …i zadziwi się Europa Yael Bartany (2009-2011) wykorzystują do rozważań nad konsekwencjami syjonizmu konwencję historii alternatywnej i uwydatniają szczególny w tym kontekście potencjał polskich przestrzeni. Artykuł dowodzi, że użycie wspomnianej konwencji wynika nie tylko z możliwości przez nią oferowanych, ale przede wszystkim – z samej natury syjonistycznej narracji, powstałej na fundamencie wizji zrodzonej w ramach radykalnego aktu budowy alternatywnej rzeczywistości.
Słowa kluczowe: syjonizm, postsyjonizm, neosyjonizm, historia alternatywna, Zagłada, Yael Bartana, Jair Chasdiel