Artykuły: Marta Bukowiecka

Uroda na czasie Leopolda Buczkowskiego to swobodna literacka kompozycja form gatunkowych, cudzych wypowiedzi z różnych okresów i źródeł. Bukowiecka analizuje sposoby ich przetworzenia. Autor odcina je od kontekstu i sytuacji wypowiadania, rozmontowuje i dezintegruje, a elementy odmiennych, obcych sobie form nakłada na siebie lub zespala w abstrakcyjne układy wypowiedzi, łączone wedle nowych praw, niezależnie od reguł pragmatyki językowej. Same zabiegi przetwarzania gatunkowych form wypowiedzi można uznać za widoczne znaki ekspresji pisarza, ironicznej modalności utworu. Stanowią one niebezpośrednią deklarację niemożności oryginalnego opisu świata, związaną z osobistymi doświadczeniami pisarza. Nawiązując do badań Grzegorza Grochowskiego, Bukowiecka analizuje zjawisko instrumentacji gatunkowej w Urodzie, aktualizowania, problematyzowania, analizowania znaczeń zapisanych w „pamięci” wykorzystywanych przez Buczkowskiego form gatunkowych. 

Słowa kluczowe: genologia, gatunek, gatunki użytkowe, literatura eksperymentalna, Leopold Buczkowski

Artykuł dotyczy problematyki oryginalnego naśladowania i przekształcania różnorodnych dźwięków w poezji Mirona Białoszewskiego. Przedmiotem analizy są wydane drukiem wiersze i nagrania utworów, które poeta rejestrował na magnetofonie. Autorka skupia się na tekstowej reprezentacji dźwięku, dźwiękowej interpretacji tekstu i związkach między zapisem i nagraniem. Traktuje je jako równorzędne i komplementarne nośniki poezji. Dlatego polemizuje z tezą, że jest to poezja dźwiękowa, że nagranie to autonomiczne dzieło, a tekst pełni funkcję jego partytury. Znaczenia krystalizują się tu między zapisem a nagraniem, a nie w dominacji jednej formy nad drugą. W tekście przybliżono okoliczności biograficzne dowodzące, że Białoszewski był szczególnie wyczulony na dźwięk, miał słuchową wyobraźnię, a jego sztuka (literacka czy teatralna) powstawała w dźwiękowej przestrzeni mówienia i słuchania.

Słowa kluczowe: dźwięk, nagranie, poezja dźwiękowa, tekst pisany, Miron Białoszewski

Artykuł omawia kwestię literackości Nikiform Edwarda Redlińskiego, utworu literackiego złożonego z autentycznych teksów użytkowych obywateli PRL. Autor określił swój eksperyment jako zbiór literackich ready-mades. Książka spotkała się z brakiem zrozumienia ze strony krytyków, zapewne dlatego, że ocenili ją wedle tradycyjnych kryteriów opisu dzieła literackiego. Tymczasem Nikiformy wymagają innej interpretacji; dostrzeżenia literackości nie w obrębie pojedynczych tekstów, lecz na ich styku, między nimi, w pomyśle na ich kompozycję. Zawarte w zbiorze formy użytkowe prowokują do pytań o granice, rolę, budulec, postać literackości, pełnią więc funkcję metaliteracką. Książka wpisuje się w tendencję do upowszechniania zjawisk nieliterackich we współczesnej literaturze polskiej.