Artykuły: Mateusz Antoniuk

W pierwszej części artykułu Antoniuk stawia tezę, wedle której krytyka genetyczna (czyli badanie procesu tekstotwórczego) jest praktyką badawczą zdolną do skutecznej i poznawczo wartościowej kooperacji ze studiami nad pamięcią. W części drugiej i trzeciej przeprowadzona zostaje przykładowa analiza literaturoznawcza i socjologiczna, poświęcona Wilkom Zbigniewa Herberta, czyli wierszowi posiadającemu status tekstu pamięci: Antoniuk prowadzi obserwacje najpierw na podstawie publikacyjnej historii utworu, następnie zaś dowodzi skuteczności krytyki genetycznej, która – odsłaniając brulionową pre-historię wiersza – pogłębia jego obraz jako „medium pamięci”.  Część czwarta dokonuje metodologicznej i teoretycznej ekstrapolacji wniosków wyprowadzonych z analizy szczegółowego przypadku.

Słowa kluczowe: krytyka genetyczna, pamięcioznawstwo, poezja Zbigniewa Herberta

Artykuł jest omówieniem biografii Zbigniewa Herberta autorstwa Andrzeja Franaszka (Herbert, tom 1 Niepokój, tom II Pan Cogito, Kraków 2018). W części pierwszej artykuł poświęcony jest preferowanym przez autora strategiom pisarstwa biograficznego, w części drugiej postawione zostaje pytanie o dominantę obrazu wyłaniającego się z omawianej książki, część trzecia to seria uwag szczegółowych, formułowanych z perspektywy badacza zajmującego się twórczością i archiwum Zbigniewa Herberta. Na marginesie omówienia książki Andrzeja Franaszka formułowane są ogólniejsze uwagi dotyczące, m.in. teorii pisarstwa biograficznego.

Słowa klucze: biografia, archiwum, proces twórczy, Zbigniew Herbert

Recenzja: Ewa Kołodziejczyk, Amerykańskie powojnie Czesława Miłosza, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 2015

Słowa kluczowe: twórczość Czesława Miłosza, miłoszologia, historia literatury, emigracja

Artykuł dotyczy rzadko komentowanego wiersza Czesława Miłosza Kiedy po długim życiu, zamieszczonego w tomie Hymn o perle. Utwór opublikowany zostaje skonfrontowany ze swoim przed-tekstem (wersją brulionową). Próba hermeneutyki brulionu zmierza do ustalenia hipotetycznej kolejności działań twórczych, uchwycenia właściwości konkretnego procesu pisarskiego oraz wyrażenia specyfiki doświadczenia, jakim jest czytanie wiersza w fazie przed-tekstowej. Analiza wyodrębnionego przypadku staje się podstawą dla sformułowania twierdzeń ogólniejszych o charakterze teoretyczno-metodologicznym (zarysowany zostaje wstępny projekt nowej monografii twórczości Miłosza). Artykuł jest zapowiedzią przygotowywanej książki o poezji autora Ocalenia.

Artykuł jest próbą rekonstrukcji dramatopisarskiego wątku we wczesnej twórczości Herberta (1948-1956)