Articles: Tomasz Szerszeń

Książka Bezformie: sposób użycia autorstwa Yve-Alaina Bois i Rosalind Krauss powstała jako publikacja towarzysząca kuratorowanej przez jej autorów ważnej wystawie w Centre Pompidou w Paryżu (1996), będącej swoistym rozliczeniem się ze sztuką modernistyczną i manifestem poststrukturalistycznego sposobu jej lektury. Tekst stanowi krytyczne posłowie do polskiego przekładu. Autor zarysowuje w nim kontekst powstania książki i wystawy, rekonstruuje znaczenie tytułowego pojęcia (“bezformie”) i jego pierwotne użycia (Georges Bataille i pismo “Documents”), zastanawia się nad dzisiejszymi “sposobami użycia” awangard. Zwraca również uwagę na wątpliwości i pytania, które rodzą się, gdy analizujemy projekt Bois i Krauss z dzisiejszej perspektywy.

Słowa klucze: bezformie, surrealizm, kolonializm, rewizje modernizmu, poststrukturalizm, Georges Bataille, “Documents”, Rosalind Krauss, French Theory

Tekst jest próbą antropologicznego namysłu nad tematyką schronienia. Wychodząc od aktualnej wojny w Ukrainie i jej literackich i wizualnych przedstawień, poprzez kryzys migracyjny, cofając się aż do II wojny światowej, autor analizuje obrazy i wizualne świadectwa kolejnych przykładów kryjówek/schronów/efemerycznych domów. W centrum rozważań postawiona zostaje kategoria „przeżycia”: jako kluczowa dla wojennych i uchodźczych bio- i nekropolityk. „Przeżycie” pojawia się tu w dynamicznej relacji z tym, co widzialne/niewidzialne, a także poprzez pryzmat dwóch rodzajów historii. Pierwszej – imperialnej, oficjalnej; drugiej – przynależącej do bezsilnych, nieznacznych, pozbawionych widzialności, pół-martwych.

Słowa klucze: przetrwanie, przeżycie, schronienie, nekropolityka, wojna w Ukrainie, anachronizm, antropologia wizualności, historia wojen