EN
„Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja” (ISSN 0867-0633) to dwumiesięcznik literaturoznawczy wydawany od 1990 przez Instytut Badań Literackich PAN we współpracy ze Stowarzyszeniem Pro Cultura Litteraria.
EN

Artykuły: Wojciech Ryczek

O kategorii charakteru lirycznego w poetyce Macieja Kazimierza Sarbiewskiego

Indeks autorów: Wojciech Ryczek
Numer: 2019 / 2

Artykuł stanowi omówienie kategorii charakteru lirycznego w poetyce Macieja Kazimierza Sarbiewskiego (Characteres lyrici, seu Horatius et Pindarus, 1626/1627). Poeta i nauczyciel retoryki poszerzył znaczenie tego pojęcia, aby objąć nim nie tylko rozmaite odmiany stylistyczne liryki (formy, rodzaje, odmiany i sposoby mówienia, np. apsychologia i chronicopoeia), ale także regulujące je przepisy retoryczne (nagłówki i indeksy tematyczne). Używał go raz jako kategorii retorycznej, wywodzącej się ze słownika elokucji, raz jako kategorii metaretorycznej umożliwiającej uporządkowanie materii wykładanej sztuki.

Słowa kluczowe: retoryka, elokucja, styl, poetyka, Maciej Kazimierz Sarbiewski.

Inwencja tekstowa. Renesansowe antecedencje intertekstualności

Indeks autorów: Wojciech Ryczek
Numer: 2018 / 5

Artykuł stanowi omówienie kategorii inwencji tekstowej (inventio textualis), wprowadzonej przez gdańskiego humanistę, Bartłomieja Keckermanna (1572-1609), w podręczniku wymowy kościelnej (Rhetorica ecclesiastica, Hanau 1600). Szczególnej analizie poddano użyty przez autora epitet określający sztukę opracowywania argumentów, akcentujący postulat jej ścisłej współpracy z hermeneutyką biblijną. Opis tej kategorii wymaga umieszczenia jej w perspektywie szeroko zakrojonego programu renowacji homiletyki pod znakiem powrotu do kazania jako zdyscyplinowanego retorycznie komentarza do wybranego fragmentu Pisma. Lektura (interpretacja) retoryczna stanowi w tej koncepcji ośrodek sztuki inwencyjnego odkrywania nowych znaczeń i wynajdywania prawdopodobnych argumentów.
Słowa kluczowe: homiletyka, Bartłomiej Keckermann, inwencja, intertekstualność, elokucja, retoryka.

Retoryka marzenia sennego. Oda do Wojciecha Turskiego (IV.32) Macieja Kazimierza Sarbiewskiego

Indeks autorów: Wojciech Ryczek
Numer: 2016 / 5

Artykuł stanowi propozycję interpretacji retorycznej jednej z łacińskich ód Macieja Kazimierza Sarbiewskiego adresowanej do bliżej nieznanego Wojciecha Turskiego (Lyrica IV.32). W drugiej części artykułu zamieszczono transkrypcję, przekład i opracowanie omawianego tekstu. Analizując w perspektywie retoryki marzenia sennego dwie narracje liryczne poety koncentrujące się wokół lotu poety w przestworzach, ironiczne wyrzeczenie się przez autora Horacjańskiego wpływu, a także przywołanie dwuznacznego mitu o Ikarze (triumf sublimacji poetyckiej albo porażka twórczości imitacyjnej), można ukazać i opisać mimetyczno-semiotyczny mechanizm tworzenia tekstowego świata.
Słowa kluczowe: Maciej Kazimierz Sarbiewski, oda łacińska, fikcja liryczna, retoryka, tropy.

Politropia: retoryka Odyseusza

Indeks autorów: Wojciech Ryczek
Numer: 2015 / 5

Artykuł stanowi omówienie wybranych interpretacji wieloznacznego epitetu złożonego polytropos, którym Homer określa Odyseusza w pierwszym wersie eposu o powrocie bohatera do Itaki. Przedstawiono najczęściej pojawiające się postaci, jakie przyjmował „wielce obrotny” heros: Sokrates, Platon, Antystenes – uosobienie mądrości praktycznej, Sturm, Sokołowski, Rybiński – przewodnik podczas wędrówek w poszukiwaniu wiedzy, Pucci, Peradotto – figura opisująca grę znaczeń w obrębie tradycji epickiej. Politropia jako kompetencja retoryczna, która łączy w sobie inwencję (poszukiwanie skutecznych argumentów) i elokucję (używanie w mówieniu wielu figur retorycznych), stanowi ideę regulatywną sygnalizującą mistrzowski sposób posługiwania się słowem w nazywaniu rzeczy po imieniu. Jako sztuka figuratywności, czyli umiejętność korzystania z rozmaitych tropów i figur wysłowienia, pozostaje próbą zwielokrotnienia form językowych w odpowiedzi na różnorodność świata i wielość ludzkich doświadczeń.

Libertas dicendi. Z genealogii pojęcia parezji

Indeks autorów: Wojciech Ryczek
Numer: 2012 / 3

Idea mówienia prawdy czy nieustraszonej mowy, to jeden z ulubionych tematów późnych pism Michela Fucaulta i jego ostatnich wykładów w Collège de France. Głównym celem artykułu jest przedstawienie pojęcia parezji w trzech głównych kontekstach: retoryki, filozofii i polityki. W każdym z nich nieustraszona mowa odgrywa inną rolę, ale zawsze wiąże się z etosem osoby, która mówi do innych osób. Jako figura retoryczna, filozoficzny styl życia czy cnota polityczna, zawsze przekracza konwencjonalne techniki mówienia prawdy.

Korzystając ze strony wyrażacie Państwo zgodę na wykorzystywanie przez nas plików cookies. W każdej chwili możecie Państwo zmienić ustawienia cookies a także dowiedzieć się na ich temat więcej. Kliknij tutaj Nie pokazuj więcej tej informacji