Konstruktywistyczne rozumienie sztuki Niklasa Luhmanna nie ma nic wspólnego z konstruktywizmem – nurtem sztuki awangardowej na początku XX wieku. Do podstawowych terminów konstruktywizmu Luhmanna należą m. in. różnica, autopoieza, obserwacja drugiego stopnia. Różnica, np. system – otoczenie: system sztuki powstał wtedy, gdy odróżnił się od otoczenia innych systemów (gospodarki, polityki, nauki, religii itd.). Autopoieza, czyli samostwórczość: system sztuki wyodrębniwszy się działa według własnych reguł, niezależnych od otoczenia. Obserwacja drugiego stopnia: Luhmann nie pyta, co to jest sztuka (to obserwacja pierwszego stopnia), lecz: w jaki sposób obserwator pierwszego stopnia uznaje coś za sztukę. Konstruktywizm w ogóle, także w odniesieniu do sztuki, jest konstrukcją systemu świadomości, a nie orzekaniem o rzeczywistości, która, oczywiście, istnieje.
Sztuka w perspektywie operacyjnego konstruktywizmu Niklasa Luhmanna
Numer:
2010 / 4