Autor artykułu stawia tezę, że rodzajowo zróżnicowana twórczość Stanisława Pigonia, na którą składają się wypowiedzi naukowe, krytycznoliterackie, publicystyczne i wspomnieniowe, powinna być interpretowana jako spójna ideologiczna całość. Wbrew dominującej opinii, traktującej Pigonia, przede wszystkim, jako pozytywistycznie zorientowanego badacza literatury, ciszącego się do dzisiaj reputacją najwybitniejszego mickiewiczologa, autor prezentuje postać uczonego jako wyrazisty przykład figury dwudziestowiecznego ideologa, aktywnie uczestniczącego całą swoją twórczością, również naukową, w konfliktach ideowych i politycznych swojego czasu. W artkule przedstawiony zostaje, lansowany w publikacjach Pigonia antyrewolucyjny, nacjonalistycznie zorientowany program kulturalny, zmierzający do włączenia polskiego chłopstwa (ludu) w obręb esencjonalnie (prymordialistycznie) pojmowanej kultury narodowej. Podjęty zostaje także na nowo problem antysemickiego zaangażowania Pigonia w latach 30. XX wieku.
Słowa kluczowe: Stanisław Pigoń, historia literatury, filologia, kultura ludowa, kultura narodowa, nacjonalizm, antysemityzm