Artykuły: Joanna Orska

Pojęcie zwrotu transnarodowego wiąże dziś swoje znaczenie ze zjawiskami globalizacji i usieciowienia kultury późnej nowoczesności; transnarodowość stanowi istotny suplement nie tylko dla komparatystyki, wpływając na tezy badaczy postkolonializmu czy debatujących nad tzw. literaturą światową. Opisuje ona także dzisiejszą scenę post-zimnowojennej debaty o kulturze w kategoriach przekraczających państwotwórczy dyskurs właściwy także dla polskiej historii literatury XX w. W perspektywie europejskiej nowoczesności, ale także dziś, badania literackie najczęściej powiązane są z tożsamościowymi narracjami narodów dominujących i ekonomicznie bądź politycznie im podporządkowanych. Celem tego artykułu jest przyjrzenie się z tej perspektywy nowym publikacjom podejmującym problematykę zwrotu transnarodowego.

Słowa kluczowe: zwrot transnarodowy, krytyka postkolonialna, world literature, globalizacja kultury, kultura sieciowa

Autorka artykułu zastanawia się, jak Brzozowski pojmował niezwykle ważne z perspektywy jego „filozofii pracy”, pojęcie romantycznej „twórczości”, które można interpretować także w kategoriach bardziej „współcześnie” rozumianej kreacyjnej aktywności jednostki. Korzystając z mało widocznych, ale obecnych w pismach Brzozowskiego odwołań do światopoglądu filozoficzno-literackiego romantyków jenajskich, Orska próbuje przełożyć przesłanki romantycznego pojęcia twórczości obecnego w Głosach (analiza dotyczy dokładnie Kilku uwag o stanie ogólnym literatury europejskiej) na swoiście pojętą, krytyczną „pracę tekstu”. Pozwala na to obecna w dotychczasowych lekturach Brzozowskiego tradycja interpretowania jego krytyki jako tekstu o charakterze żywym – dającego się rozumieć jako performatyw, niekoniecznie poddający się wymaganiom nowożytnych, teleologicznie zorientowanych języków filozofii.

Recenzja: Stanisław Brzozowski, „Głosy wśród nocy”, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2007, s. 318

Recenzja. Agnieszka Kluba Autoteliczność – Referencjalność – Niewyrażalność. O nowoczesnej poezji polskiej (1918-1939), Wrocław 2004

Recenzja. Jacek Gutorow Na kresach człowieka. Sześć esejów o dekonstrukcji, Opole 2001

Narracyjność i nawiązywanie do modelu komunikacji potocznej w postmodernistycznej poezji amerykańskiej oraz w polskiej poezji współczesnej