Artykuł nie jest szczegółową polemiką ze stanowiskiem dra Cybulskiego, ale wychodzi od sprzeciwu wobec jego konkluzji stawiającej praktykę literacką dawnych czasów ponad nasze „spekulacje” co do jej funkcjonowania. Każdą praktykę poprzedza pewna teoria, której określenie pozwala nie tylko należycie rozumieć dawne praktyki, ale uzupełniać wiedzę tam, gdzie brakuje materialistycznie utrwalonych danych. Zasadniczą teorią jest stara retoryka literacka, która zyskuje na heurystycznej wartości dzięki nowym ujęciom ontologii dzieła sztuki i konstruktywistycznej tekstologii.
Słowa kluczowe: książka rękopiśmienna, retoryka, tekstologia, edycja krytyczna, ontologia sztuki, materializm, radykalny konstruktywizm.
Keywords: manuscript book, rhetorics, textual scholarship, critical edition, ontology of art, radical constructivism