W artykule przedstawiamy badania akwafilologiczne afektywnego dyskursu na temat rzeki przemysłowej. Sięgając do literatury historycznej, hydrologicznej, sztuki, tekstów literackich i dyskursu medialnego, pokazujemy, w jaki sposób antropopresja, jaka dotknęła Rawę, płynącą przez śląskie miasta łącznie z Katowicami, odcisnęła także ślad na języku, i w jaki sposób odzyskanie go dla tej rzeki może przywrócić jej sprawczość. Korzystając z najnowszych studiów hydrologicznych, prowadzonych w ramach projektu „Zielony Horyzont” (UŚ, 2021-2023) i ukierunkowanych na oznaczenie niebadanych dotąd w Rawie zanieczyszczeń, staramy się w podobny sposób „prześwietlić” i „odłowić” zanieczyszczenia w mówieniu i myśleniu o rzece, za sprawą których doszło w ubiegłym wieku właściwie do zerwania sojuszu między ludźmi a Rawą. Opracowana dzięki temu interdyscyplinarna metoda akwafilologicznego studiowania rzeki okazuje się jedynym sposobem na zaakceptowanie jej postnaturalnego stanu, który w dalszym ciągu pełni zadania rzeki i jednocześnie je przekracza, stając się pomnikiem antropocenu.
Słowa klucze: akwafilologia, głębokie mapowanie, antropopresja, Rawa, rzeka przemysłowa, ściek kanalizacyjny, pomnik antropocenu