Artykuły: Anna Artwińska

Agnieszka Mrozik
Instytut Badań Literackich
Anna Artwińska
Universität Hamburg
Anna Zawadzka
Instytut Slawistyki PAN
Małgorzata Fidelis
University of Illinois at Chicago
Pożytki z „pokolenia”. Dyskusja o „pokoleniu” jako kategorii analitycznej
W trakcie rozmowy o „pokoleniu” jako kategorii analitycznej używanej we współczesnej humanistyce autorki zastanawiają się nad definicjami oraz znaczeniami „pokolenia” w obszarze studiów nad pamięcią, przemianami postaw społecznych, polityką historyczną. Rozważają, jak kategoria ta funkcjonuje w dyskursie publicznym w Polsce po 1989 roku, a także jaką rolę pełnią dziś (auto)deklaracje pokoleniowe. Kluczowe jest dla nich pytanie o pożytki z posługiwania się kategorią „pokolenia” w badaniach nad komunizmem i PRL-em. Rozmowa jest okazją do zapoznania się z najnowszymi ujęciami teoretycznymi, a także z pracami operującymi kategorią „pokolenia” w szczegółowych analizach na gruncie polskim i zagranicznym.
Słowa kluczowe: pokolenie, komunizm, PRL, pamięć, transformacja, reprezentacja.

Agnieszka Mrozik
Instytut Badań Literackich PAN
Anna Artwińska
Universität Hamburg
O pokoleniach z perspektywy niemieckiej
Recenzja: Pokolenia albo porządkowanie historii, przeł. Izabela Drozdowska-Broering i Jerzy Kałążny, wstęp i opracowanie Hubert Orłowski, redakcja Robert Traba i Holger Thünemann, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań 2015
Słowa kluczowe: pokolenie, historia, narracja, pamięć, tożsamość.

Anna Artwińska
Universität Hamburg
Między nature a nurture. Transfer międzypokoleniowy, epigenetyka i „więzy krwi”
Przedmiotem artykułu są dwie opowieści rodzinne/generacyjne: Mała Zagłada Anny Janko i Granica zapomnienia Sergeja Lebedeva, podejmujące problem międzypokoleniowego przekazu w perspektywie (także) biologicznej. Interesuje mnie sposób zapisu figur i metafor przynależących do dyskursu genealogicznego oraz ich funkcja w tekście i poza nim. Utwór Anny Janko daje się odczytać jako literacka manifestacja koncepcji epigenetyki, w przypadku Lebedeva mamy do czynienia z metaforyzacją problematyki krążącej wokół obrazu „więzów krwi”. Wspomniane opowieści rodzinne traktuję jako przykład aktualności kategorii pokolenia w jej genealogicznym wymiarze.
Słowa kluczowe: pokolenie, genealogia, epigenetyka, powieść rodzinna, więzy krwi, pamięć, przekaz, uwspółcześnianie.

Artykuł podejmuje problem sprawców w kontekście badań nad komunizmem w Polsce. Autorka rozważa możliwość aplikacji i przydatności tej kategorii w kontekście refleksji nad PRL. Zasadnicza teza opiera się na przekonaniu, że w polskim dyskursie publicznym po roku 1989 punkt ciężkości został położony na problematykę ofiar, w efekcie czego o sprawcach albo nie mówiono wcale, albo wyłącznie w obrębie narracji antykomunistycznych. Problematyka sprawców łączy się ściśle z problematyką przemocy, nie tylko fizycznej, ale także psychicznej czy instytucjonalenej. Podjęcie dyskursu o sprawcach może się zdaniem autorki przyczynić do bardziej zróżnicowanych przedstawień minionej epoki, w których możliwe będzie uwzględnienie perspektywy i traumy zarówno ofiar, jak i sprawców.