Articles: Berel Lang

Tekst jest przekładem rozdziału najnowszej książki Berela Langa Primo Levi: The Matter of a Life, wydanej w 2013 roku przez Wydawnictwo Yale. Primo Levi (1919-1987) był chemikiem i pisarzem włoskim pochodzenia żydowskiego, najbardziej znanym z autobiograficznych utworów opisujących przeżycia z pobytu w obozie Auschwitz-Birkenau. Jego najbardziej znane książki Czy to jest człowiek (1958, wyd. pol. 1978, 1996, 2008) i Pogrążeni i ocaleni (1986, wyd. pol. 2007) stanowią filozoficzne rozważania nad zachowaniami i reakcjami człowieka w sytuacji granicznej. Przetłumaczony fragment książki Langa (The Jewish Question) to rozdział poświęcony rozważaniom nad poczuciem tożsamości Primo Leviego i wpływie przeżyć obozowych na jego rozumienie żydowskości.

Autor stawia w centrum swoich rozważań koncepcję filozoficznego dawania świadectwa w odniesieniu do Holokaustu. Wychodząc od klasycznych tekstów biblijnych poddaje analizie sam motyw kulturowego dawania świadectwa oraz metaforyczne znaczenia słów świadek i świadectwo. Jest to również refleksja nad tym, w jaki sposób ludobójstwo zaznaczyło lub powinno było się zaznaczyć w tekstach tak zwanych „profesjonalnych” filozofów, czyli ludzi, dla których rozważania nad kondycją ludzką są – wydawałoby się – zagadnieniem zasadniczym. Autor stara się wyjaśnić nikłą reakcję uczonych na Zagładę poddając analizie ogólną kulturę filozoficzną, jej tendencje do generalizacji i ucieczkę od jednostkowych wydarzeń historycznych. Jak można koncepcyjnie i metodologicznie wykorzystać wydarzenie historyczne Lang pokazuje na konkretnym przykładzie pracy Hannah Arendt Eichmann w Jerozolimie.