Artykuł poddaje analizie prozę migracyjną polskich pisarzy z Niemiec, Irlandii i Wielkiej Brytanii, przyglądając się obrazom pracy nisko płatnej nie tylko w tekstach fikcyjnych, ale także w notkach biograficznych o autorach tekstów z okładek książek i antologii. Osadzenie analizy mechanizmów społecznej samodegradacji w literaturze emigracyjnej w kontekście badań socjologicznych nad „sprzeczną mobilnością społeczną” wskazuje na istnienie równie wyrazistych sprzeczności w przypadku wielu osób pracujących na emigracji. Przyjęte tu podejście metodologiczne czerpie z teorii postkolonialnych, szczególnie tych zajmujących się przypadkami paradoksalnego anektowania tożsamości. Artykuł skupia się na aspekcie apotropeicznym „autoproletaryzacji” – pisarz „proletaryzujący” bohatera lub siebie chce zyskać paradoksalne uznanie jako artysta.
Słowa kluczowe: Autoproletaryzacja, proza migracyjna, praca nisko płatna, sprzeczna mobilność społeczna, apotropeiczna aneksja