Articles: Katarzyna Ojrzyńska

Artykuł przedstawia ogólną refleksję na temat rozwijających się od niedawna zielonych studiów o niepełnosprawności. Analizie poddano wybrane prace artystów z niepełnosprawnościami: Sunaury Taylor, Clair Cunningham i Rafała Urbackiego, które w różnym stopniu łączą perspektywę osobistą, skupioną na indywidualnym doświadczeniu niepełnosprawności, z namysłem ekologicznym. Wybrane teksty kultury poruszają zagadnienia o kluczowym znaczeniu dla omawianej dziedziny, takie jak (współ)zależność oraz umowność binarnych opozycji: natura-technologia, człowiek-zwierzę, sprawność-niepełnosprawność. Artykuł pokazuje, że zielone studia o niepełnosprawności są nie tylko źródłem nowych narzędzi służących namysłowi nad miejscem człowieka w świecie, ale również formą aktywizmu, która stawia sobie za cel budowę inkluzywnego, bioróżnorodnego świata w duchu większej sprawiedliwości ekologicznej.

Słowa kluczowe: zielone studia o niepełnosprawności, studia o niepełnosprawności, humanistyka ekologiczna, bioróżnorodność, performans, literatura, twórczość artystów z niepełnosprawnościami

Artykuł odpowiada na pytanie, jak współczesne, różnorodne, polskie teksty kultury (telenowela Klan, Moja sprawa teatru BRO, Klauni Teatru 21) odnoszą się do kwestii małżeństwa i praw seksualnych osób z niepełnosprawnością intelektualną. Punktem wyjścia i obszarem porównawczym jest film Lena Collina pt. Sanctuary (2016) oraz rola, jaką odegrał w irlandzkim społeczeństwie. Wykorzystując koncepcje estetycznego i przedstawieniowego reżimu sztuk Jacques’a Rancière’a oraz odnosząc się do współczesnych krytycznych studiów o niepełnosprawności, przedstawione analizy pokazują wybrane teksty kultury jako formę protestu wobec zastałego, ableistycznego porządku. Głównym celem artykułu jest refleksja nad skutecznością i znaczeniem tych form protestu i uwłasnowolnienia poprzez sztukę, która jest (współ)tworzona przez osoby z niepełnosprawnością intelektualną.

Słowa kluczowe: kulturowe studia o niepełnosprawności, niepełnosprawność intelektualna, serial, teatr, film, seksualność, Jacques Rancière