Artykuły: Patrycja Cembrzyńska

Po wejściu w życie ustawy o zakazie propagowania komunizmu (Dz. U z 2016 r. poz. 744, z 2017 r. poz. 1389, 2495) wróciły spory o pomniki Armii Czerwonej zbudowane na ziemiach polskich. Co należy, a co nie do naszego dziedzictwa kulturowego? Co nie przystaje do wyobrażeń o nim? Problem „kłopotliwego dziedzictwa” autorka pokazała na przykładzie cmentarzy Armii Czerwonej. Analizuje ich rolę w propagandzie komunistycznej i przedstawia podłoże kontrowersji, jakie po 1989 roku powstały wokół miejsc pamięci dedykowanych żołnierzom radzieckim. Całość rozważań zamyka omówienie zdjęć z serii Architektura symetryczna Wojciecha Wilczyka, przedstawiających nekropolie Armii Czerwonej. Przedmiotem uwagi stają się wyeksponowane na fotografiach elementy artykulacji architektonicznej i rzeźbiarskiej służące ideologicznej perswazji.

Słowa kluczowe: cmentarze wojskowe II wojny światowej, historia, propaganda komunistyczna, miejsca pamięci (lieux de mémoire), nekropolie

Tematem artykułu są relacje ludzi i insektów pokazane w kontekście wojny. Na podstawie utworów literackich i kultury popularnej autorka analizuje wyobrażenia wroga jako owada. Zwraca uwagę na koniunkcję prac nad bronią chemiczną oraz badań nad metodami kontroli szkodników. Natura występuje tu w roli nauczycielki historii (jak u Waltera Benjamina i W.G. Sebalda). Artykuł omawia skutki postępu i ślepej przemocy historii. Należą do nich fauna brudu i ruin (następstwo wojny chemicznej i powietrznej), erupcja spotwornienia pod postacią plagi stworzeń pełzających, a także bezdomne życie, które Eric L. Santner określił jako kreaturalne (creaturely life).

Słowa klucze: owady, przedstawienia wroga, wojna chemiczna, wojna powietrzna, postęp, przemoc, historia naturalna zniszczenia, życie kreaturalne

Biblioteka przypomina umarły las. Przemysł papierniczy nie może przecież obejść się bez drewna. Gdyby nie celuloza, jeden z głównych jego składników, nie byłoby książek. Zbigniew Sałaj odwraca proces produkcji papieru i tworzy z książek polana. Wszędzie wokół książki, których nikt nie czyta – tkwią na półkach, pokrywają się kurzem, zagracają przestrzeń. Książki, których nikt nie kupuje – zalegają księgarskie lady i w końcu przepadają, odchodzą w niepamięć. Gdzieś tam powstają literackie arcydzieła, które literatura klasy B zagłusza. Papierowe polana powstały właśnie z książek skazanych na zatracenie. Drewutnia Sałaja stanowi alternatywną wizję Biblioteki Babel Jorge Luisa Borgesa. Bo czy biblioteki mają rację bytu w czasach, kiedy literatura coraz częściej okazuje się makulaturą?