EN
„Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja” (ISSN 0867-0633) to dwumiesięcznik literaturoznawczy wydawany od 1990 przez Instytut Badań Literackich PAN we współpracy ze Stowarzyszeniem Pro Cultura Litteraria.
EN

Artykuły: Romana Kolarzowa

Postpamięć i wiersze jako corpus delicti myślozbrodni. Kilka uwag o formatowaniu wypowiedzi o Zagładzie

Indeks autorów: Romana Kolarzowa
Numer: 2022 / 2

Autorka podejmuje problem relacji pomiędzy postpamięcią,  twórczością artystyczną a świadectwami Zagłady i ich rodzajami. Skupia się na zagadnieniu, jak dalece takie relacje mogą być formatowane i czemu może być podporządkowane dążenie do ich reglamentacji. Przypadkiem, który rozważa, jest specyficzna recepcja poezji Grzegorza Kwiatkowskiego, w której twórczość została potraktowana jako pretekst do próby  socjopsychologicznej analizy twórcy. Kolarzowa stara się wykazać, w jaki sposób ta praktyka koresponduje ze znanymi wcześniej sposobami  tworzenia polityki pamięci i interpretuje ją jako dążenie do radykalizacji tej polityki.

Słowa kluczowe: postpamięć, świadectwo moralne, polityka pamięci, formatowanie dyskursu.

Stare grzechy rzucają długi cień. Wcielony kapitał przemocy

Indeks autorów: Romana Kolarzowa
Numer: 2020 / 6

Autorka podejmuje dociekania nad sposobami budowania polskiej tożsamości zbiorowej w okresie poprzedzającym powstanie II RP. Wskazuje na przyczyny, dla których w pracy formacyjnej niezbędne były środki pozadyskursywne. Część tych środków, opartych na praktykach antysemickiej przemocy symbolicznej, Kolarzowa wiąże z koncepcją Pierre’a Bourdieu, w której najbardziej znaczące elementy kapitału kulturowego podlegają wcieleniu, a ich właściwa manifestacja staje się działaniem odruchowym. Autorka przedstawia również efekty tej strategii i jej współczesne oddziaływanie.

Słowa kluczowe: kapitał wcielony, tożsamość, antysemityzm, przemoc symboliczna  

Antysemityzm jako element konstytutywny polskiego habitusu

Indeks autorów: Romana Kolarzowa
Numer: 2018 / 3

Autorka twierdzi, że antysemityzm w Polsce ma charakter ciągły i nie można tego zjawiska rozdzielać na „antyjudaizm” i „antysemityzm”. Stosując metodę triangulacyjną, wskazuje osadzenie całego europejskiego antysemityzmu w tradycyjnej narracji teologicznej oraz warunkowanych nią rozwiązaniach społecznych, i  przyczyny, warunkujące tę ciągłość w Polsce.  Zalicza do nich  specyfikę struktury społecznej  oraz cele, dla których środowiska dominujące instrumentalizowały dyskurs antysemicki. Dyskurs ten  miał być czynnikiem inkluzywnym warstwy podporządkowanej do narodu. Stąd  znacząca rola duchowieństwa w tej narracji – była to jedyna grupa, zdolna skutecznie formować tożsamość zbiorową  warstw podporzadkowanych i  nadawać „antymodernistyczny” charakter polskiemu antysemityzmowi.

Słowa klucze: antysemityzm, nienawiść religijna, wzorce kultury, tożsamość zbiorowa.

Ciężkie sny na „poduszce pani Marx”. Ukryta euforia okupacyjnych przewłaszczeń w Polsce

Indeks autorów: Romana Kolarzowa
Numer: 2017 / 2

Tekst dotyczy kształtowania się “dyskursu normalności” , dotyczącego Zagłady i jej konsekwencji materialnych. Autorka wskazuje na związki antysemityzmu z konstruowaniem nowej tożsamości narodowej w Polsce i na ideologiczne zacieranie realnych podziałów społecznych. Bezpośrednich źródeł postaw wobec Zagłady upatruje w intensywnej akcji „oświecania ludu” 1920 – 1939. Wskazuje na dominujący w niej agresywny nacjonalizm, legitymizowany religijnie.Autorka stawia hipotezę, że okrucieństwo i odhumanizowanie, jakich doświadczali Żydzi w wiejskich społecznościach mogły być odreagowaniem opresji poddaństwa i przeniesioną formą odwetu. Żyd stał się fantazmatem pana; a przemoc wobec Żydów – obiektu dostępnego – stała się substytutem przemocy wobec społecznych suwerenów (obiektu zakazanego). Sprzyjało to uwewnętrznieniu przekonania o prawie do sukcesji po eksterminowanych i przemieszczenie pozycji podmiotowej: procesowi, w którym sukcesorzy dziedzictwa żydowskiego mogą postrzegać się jako ofiary (możliwych) roszczeń.

Słowa kluczowe: kwestia żydowska, własność pożydowska, przemieszczenie, odreagowanie, opresja.

„Zamawianie” Realnego. Konstruowanie tożsamości fantazmatycznej narodu politycznego

Indeks autorów: Romana Kolarzowa
Numer: 2015 / 1

Artykuł porusza kwestie związane ze specyfiką kształtowania polskiej tożsamości narodowej w warstwie chłopskiej. Autorka stawia hipotezę, że tożsamość ta jest konstruktem warstwy hegemonicznej, który został dość płytko zintrojektowany i uległ swoistemu rozszczepieniu. Odwołując się do teorii krytycznej oraz studiów postkolonialnych, skupia się na tym, co postrzega jako praktyki kluczowe dla tego procesu, tzn. na wymazywaniu pamięci i procesie tożsamościowej mimikry. Wskazuje również konsekwencje psychospołeczne tych praktyk, w tym wyparcie i przeniesienie pamiętanego (acz niemożliwego do wyrażenia w przestrzeni publicznej) doświadczenia własnej kondycji społecznej na grupę Obcych (Żydów).

Korzystając ze strony wyrażacie Państwo zgodę na wykorzystywanie przez nas plików cookies. W każdej chwili możecie Państwo zmienić ustawienia cookies a także dowiedzieć się na ich temat więcej. Kliknij tutaj Nie pokazuj więcej tej informacji