EN
„Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja” (ISSN 0867-0633) to dwumiesięcznik literaturoznawczy wydawany od 1990 przez Instytut Badań Literackich PAN we współpracy ze Stowarzyszeniem Pro Cultura Litteraria.
EN

Artykuły: Aleksander Fiut

Europejczyk Polską podszyty

Indeks autorów: Aleksander Fiut
Numer: 2024 / 2

Tekst jest wspomnieniem o Jerzym Jarzębskim, moim serdecznym przyjacielu, wybitnym uczonym, profesorze Uniwersytetu Jagiellońskiego, krytyku literackim. Próba charakterystyki społecznego usytuowania uczonego staje się kluczem do zrozumienia jego wyborów naukowych.  Położenie rodziny Jarzębskiego „pomiędzy” przedwojenną warstwą inteligencką a warstwą ziemiańską zbliżyło go do Witolda Gombrowicza, wielokulturowe korzenie – do Brunona Schulza, postawa etyczna i zainteresowanie nowoczesnością – do Stanisława Lema, zaciekawienie zmieniającymi się współczesnymi zjawiskami kulturowymi i społecznymi – do odkrywczego odczytywania najnowszej literatury.

Słowa klucze: Jerzy Jarzębski – wspomnienie – kategoria „pomiędzy” – Jan Błoński – Kazimierz Wyka – Witold Gombrowicz – Krzysztof Kamil Baczyński

Uwagi o Kronosie

Indeks autorów: Aleksander Fiut
Numer: 2015 / 2

Wiele poważnych argumentów przemawia za tym, by traktować Kronos nie jako prywatne zapiski Gombrowicza, lecz samodzielny utwór literacki, który miał być najbardziej radykalną formą autodemaskacji, komplementarną wobec jego Dziennika. Obydwa teksty łączy silny związek z Dziennikiem André Gide’a – zarówno ze względu na problem przezwyciężenia granicy pomiędzy prywatnym i upublicznionym, jak też z uwagi na wielogatunkową strukturę. Gombrowicz przeznacza czytelnikowi Kronosu trzy główne role: detektywa, miłośnika i voyeura. Pragnie dotrzeć do wiedzy o sobie ogołoconym z przebrań społecznego obyczaju, norm dobrego smaku, a nawet przyzwoitości. Zarazem ponownie uświadamia odbiorcy, że nawet taka próba skazana jest na klęskę, bowiem prawda o człowieku jawi się zawsze względna i przybliżona.

We władzy pozoru

Indeks autorów: Aleksander Fiut
Numer: 2014 / 1

W powieściowym świecie Masłowskiej pozorem stają się idee, język, religia, sztuka, a nawet przedmioty. Jej katastroficzna diagnoza ponowoczesności przypomina tezy m.in. McLuhana, Tofflera, Marcuse’a, Benjamina, Baumana, Baudrillarda, choć nie jest ich powtórzeniem. Pisarka posłużyła się parodią, w rozumieniu Lindy Hutcheon, czyli „powtórzeniem z krytycznym dystansem”. Stąd sieć intertekstualnych oraz interkulturowych nawiązań, ironicznie trawestujących wzory kultury wysokiej i niskiej. Śmiech kryje jednak współczucie dla ludzi pokrzywdzonych przez los, życiowych kalek.

Panu Profesorowi Henrykowi Markiewiczowi - odpowiedź

Indeks autorów: Aleksander Fiut
Numer: 2008 / 5

Mój tekst jest podjęciem gry, którą zaproponował prof. Henryk Markiewicz, zadając Traktatowi moralnemu poematowi Czesława Miłosza na pozór proste i naiwne pytania. Dlatego nazywam wykreowany przez niego podmiot mówiący Komentatorem oraz wskazuję, że jest on figurą dwoistą, łączącą w sobie udaną prostoduszność z ukrywaną erudycją oraz nadmierną pedanterią. Sądzę, że nie da się do końca wyjaśnić wielu w poemacie zawartych, a celnie przez Profesora wskazanych, niejasności, sprzeczności i niekonsekwencji, ponieważ tyleż odzwierciedlają one ówczesne moralne i światopoglądowe rozterki poety, co stanowią pośrednie świadectwo jego gry z cenzurą. Moją intencją było przypomnienie, że literalne odczytywanie tego utworu jest w ogóle niemożliwe, zaś uwzględnienie w interpretacji jego kontekstu historycznego staje się coraz bardziej niezbędne, zwłaszcza że dla nowych generacji czytelników kontekst ten staje się mało zrozumiały.

Miłosz jako krytyk Gombrowicza

Indeks autorów: Aleksander Fiut
Numer: 2005 / 3

Autor analizuje polemiczne wypowiedzi Miłosza z różnych lat, stawiające pisarstwu i filozofii Gombrowicza trudne, kłopotliwe i warte namysłu pytania

Polonizacja? Kolonizacja?

Indeks autorów: Aleksander Fiut
Numer: 2003 / 6

Nawiązując do artykułu Clare Cavanagh (2003 nr 2/3) Autor rozważa perspektywy krytyki postkolonialnej w odniesieniu do Polski

W objęciach tygrysa

Indeks autorów: Aleksander Fiut

J.T. Kroński – zagadkowa fascynacja intelektualna Miłosza

Ukryty dialog

Indeks autorów: Aleksander Fiut
Numer: 2000 / 3

O poetyckich starciach Herberta z Miłoszem i Miłosza z Herbertem

Pankowski: mity i seks

Indeks autorów: Aleksander Fiut
Numer: 1994 / 2

Twórczość Mariana Pankowskiego jako wydobywanie tabu i przemilczeń kultury polskiej

Zadania polonistyki

Numer: 1993 / 3

Rozmowa z Czesławem Miłoszem

Po śmierci Boga. (O twórczości Tadeusza Różewicza)

Indeks autorów: Aleksander Fiut
Numer: 1993 / 3

Nie-wiara jako oś twórczości Różewicza

Polskie piekiełko

Indeks autorów: Aleksander Fiut

Obóz wszystkich świętych Tadeusza Nowakowskiego jako powieść o skrzywieniach polskiej mentalności

Polska szkoła w poezji

Indeks autorów: Aleksander Fiut
Numer: 1990 / 1

Rozmowa z Czesławem Miłoszem

Korzystając ze strony wyrażacie Państwo zgodę na wykorzystywanie przez nas plików cookies. W każdej chwili możecie Państwo zmienić ustawienia cookies a także dowiedzieć się na ich temat więcej. Kliknij tutaj Nie pokazuj więcej tej informacji