Tekst jest analizą relacji zachodzących w wydarzeniach o charakterze przemocy masowej, zwłaszcza II wojny. Autorka przekonuje, że schemat relacji zaproponowany przez Raula Hilberga – sprawca-ofiara-bystander – utrudnia zrozumienie faktycznej złożoności aktu przemocy. Kluczowe dla wydarzenia są zmienne ramy polityczne, klasowe i symboliczne. W artykule powołana zostaje kategoria ludzi nieznacznych rozumiana jako ludzie tła, bezsilni, tak zwana większość. To oni są główną ofiarą wojny. Autorka przekonuje, że każde świadectwo wojenne łączy dwa aspekty: bezsilność/słabość jednostek wobec przytłaczających wydarzeń i sprawstwo aktu świadczenia. Rozważane są także instytucjonalne i polityczne przyczyny i konsekwencje europejskiego antysemityzmu, ich przejawy podczas II wojny, w tym relacje polsko-żydowskie.
Słowa kluczowe: świadek, relacje polsko-żydowskie, bezsilność, słabość, sprawczość