Wspomnienie o prof. Michale Głowińskim, wybitnym teoretyku i historyku literatury, zmarłym 29 września 2023 roku.
Słowa klucze: wspomnienie, Michał Głowiński, teoretyk literatury
Artykuł unaocznia rolę opowieści we współczesnej literaturze o Zagładzie i odróżnia ją od dominującego do niedawna opowiadania. Analizuje także najbardziej rozpowszechnione ujęcia opowieści – powieść parafaktograficzną i powieści parareporterskie. Analizując rynek wydawniczy i silną rolę autorskiej marki, autorzy starają się pokazać, że oba typy powieści znajdują zastosowanie w nowej sytuacji antropologicznej, w jakiej znalazła się literatura o ludobójstwie sprzedawana w sieciach handlowych. W odróżnieniu od „ariport fiction” czy tradycyjnej literatury popularnej jest to literatura silnie związana z konsumenckimi przyzwyczajeniami i podlegająca tym samym, co wiele innych produktów, rynkowym rytuałom. W artykule analizowane są w sposób szczególny powieści dwojga popularnych polskich autorów: Niny Majewskiej-Brown i Maxa Czornyja.
Słowa klucze: Auschwitz, powieść dyskontowa, marka, branding, literatura gatunkowa, świadectwo
Recenzja: Ewa Domańska Nekros. Wprowadzenie do ontologii martwego ciała, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2017.
Słowa kluczowe: nowa humanistyka, biohumanistyka, dead body studies, nekropolityka, zwrot forensyczny, ekokrytyka, Holokaust
Potrzeba dawania świadectwa, jaka wyłoniła się w następstwie Zagłady, spowodowała konieczność przemyślenia pojęcia podmiotowości w kategoriach bycia świadkiem. Czy można potraktować rzeczy-z-Zagłady jako szczególnego rodzaju świadków? Czym są jednak rzeczy jako świadkowie i czy można je uznać za „świadków”, skoro istotą świadectwa jest manifestacja podmiotowości niepowtarzalnej, jedynej, indywidualnej, a przede wszystkim – ludzkiej, a akt świadczenia ma wymiar egzystencjalny i etyczny. W kontekście myślenia o rzeczach-z-Zagłady tradycyjne pojęcia świadka, świadectwa i świadczenia muszą być ponownie przemyślane. Namysł nad redefiniowaniem tych pojęć powinien zmierzać w kierunku poszerzenia kategorii życia i kategorii podmiotowości o obszar tego, co nieorganiczne.
Słowa kluczowe: Holokaust, getto warszawskie, humanistyka post-antropocentryczna, zwrot ku materialności
Artykuł dotyczy śmieci, fekaliów i nieczystości zalegających domy, podwórka i ulice getta warszawskiego. Ujmuję getto jako swoisty ekosystem, na który oddziałują różnorodne czynniki natury biologicznej, społecznej, administracyjnej, a także kulturowej. Przechodzę więc od zorientowanej antropocentrycznie perspektywy tekstologicznej, nastawionej na wydobycie i zinterpretowanie tekstowych reprezentacji tematu śmieci, do środowiskowej historia Zagłady. Dlatego zajmuje mnie nie tylko to, co znaczą obrazy śmieci często przywoływane w świadectwach i dokumentach (prozy Racheli Auerbach i Ladislava Fuksa), lecz przede wszystkim sam ich materialny fenomen, ich organiczno-nieorganiczna struktura i procesy w niej zachodzące.
słowa kluczowe: Holokaust — getto warszawskie — humanistyka postantropocentryczna — środowiskowa historia Zagłady
Zagłada Żydów zajmuje w polskim dyskursie pamięci miejsce szczególne. Nie da się przecenić ważności tego obszaru pamięci dla konstruowania modelu polskiej tożsamości w XX i XXI wieku. Autor wskazuje na pewną przypadłość polskiej pamięci o Zagładzie, która ujawnia się ze szczególną siłą w narracjach o ratowaniu Żydów. Zadziwiająca jest trwałość retoryki, poetyki i metaforyki tych dyskursów (prywatnych i publicznych) mimo zmieniającego się kontekstu politycznego. Szkic stanowi wstępne rozpoznanie pewnego typu polskiego dyskursu pamięci o Zagładzie, funkcjonującego wprawdzie od dawna, lecz dziś coraz mocniej zaznaczającego swoją obecność. Da się tę odmianę określić mianem dyskursu katolicko-narodowego, gdzie oba komponenty są równie ważne, co potwierdza jego ideową proweniencję z katolicko-endecką formacją przedwojenną.
Słowa kluczowe: dyskurs publiczny po 1945; stosunki polsko-żydowskie; kościół katolicki wobec Holokaustu
Przedmiotem refleksji Autora są narracje o wskrzeszeniu, rozumianym w sensie antropologicznej metafory, jak w przypadku ocalonych z egzekucji
Autor omawia sposoby przedstawienia i formy reprezentacji makabry na przykładzie zdjęć z I wojny światowej pokazujących twarze ciężko rannych żołnierzy
Przestrzeń w doświadczeniu ludzi mieszkających w getcie i poza jego murami – analiza metaforyki ich pisemnych świadectw
Zestawienie zapisków domorosłego analityka hitlerowskiej propagandy z analizami zawodowego historyka
Motyw okna jako klucz do interpretacji diarystycznych świadectw doświadczenia getta