Artykuły: Elzbieta Zarych

Inne baśnie Zbigniewa Brzozowskiego to ciekawy przykład baśni literackich, bazujących na demonologii słowiańskiej, ludowych wierzeniach i opowieściach, dziełach etnograficznych, folklorystycznych i literackich oraz na polskich realiach, postaciach, wydarzeniach i utworach. Nie za siedmioma morzami i siedmioma górami, ale w Krakowskiem i Kieleckiem, w Pińczowie, Kijach czy Łowczówku pojawiają się płanetniki, sporysze, czarownice i zmory, a obok nich np. Oskar Kolberg czy Adam Mickiewicz. Pisarz bawi się baśniami, wprowadzając do nich różne tematy i elementy. Gra gatunkami, utworami, motywami, traktując demonologię, literaturę i własną twórczość jak wielki magazyn, z którego czerpiąc, tworzy charakterystyczne opowieści, baśnie inne pod wieloma względami.
Słowa kluczowe: gry literackie, demonologia słowiańska, baśnie, Zbigniew Brzozowski, Oskar Kolberg

Elżbieta Zarych
Uniwersytet Jagielloński
Przekład literatury dla dzieci i młodzieży – między tekstem a oczekiwaniami wydawcy i czytelnika
Przekład literatury dla dzieci i młodzieży należy rozpatrywać zarówno z perspektywy zagadnień tekstowych, jak i pozatekstowych. Niejednokrotnie ważniejsze od wierności oryginałowi staje się „dobro dziecka”, przy czym każda z osób decyzyjnych inaczej wyobraża sobie potencjalnego (często utopijnego) czytelnika i jego potrzeby. Oczekiwania w stosunku do przekładu i tłumacza są często po prostu oczekiwaniami względem idealnej książki, którą tłumacz jako autor wersji w danym języku ma stworzyć z „partytury” oryginału. Zrozumienie i uświadomienie sobie zjawisk występujących w tego typu przekładach i mechanizmów w nich działających są niezwykle istotne zarówno dla wydawców i tłumaczy, jak i dla czytelników biorących do ręki produkt końcowy.
Słowa kluczowe: przekład, literatura dla dzieci i młodzieży, wydawnictwa, recepcja.

Prześledzenie tematu nokturnu od jego początków aż po romantyzm, analiza opinii badaczy, interpretacja utworów literackich, plastycznych i muzycznych, porównanie i próby klasyfikacji przykładów, typów i zjawisk są niezwykle trudne, ale i fascynujące. Pozwalają bowiem zobaczyć kształtowanie się nokturnu w poszczególnych dziedzinach, z jednej strony to, że nokturn ma swoją odrębną historię w malarstwie, literaturze i muzyce, z drugiej zaś przenikanie się tych dziedzin oraz ich wzajemne inspiracje. Pokazują też, jak na podstawie tego zjawiska można prześledzić dzieje przemian światopoglądowych i kształtowania się poszczególnych epok, zwłaszcza romantyzmu. Epoka ta przez zainteresowanie nocą i nocną stroną świata zapoczątkowała kształtowanie się nokturnu, jego cech, poetyki, kompozycji, ikonografii i sposobów wyrażenia w poszczególnych dziedzinach sztuki. Nokturn jest tworem zgoła romantycznym, w którym w jego poszczególnych odmianach odbijają się uczuciowość, myśl i wyobraźnia tej epoki.

Recenzja. Danuta Sosnowska Seweryn Goszczyński. Biografia duchowa, Wrocław 2000

Autorka omawia przyczyny, dla których analizy wpływu niemieckiej filozofii na polski romantyzm dotyczą głównie filozofii, estetyki i krytyki literackiej, a nie literatury

Kalectwo braku oraz kalectwo nadmiaru – dwa sposoby przejawiania się dysonansowej natury rzeczywistości

Wykładniki fantastyczności świata przedstawionego w twórczości niemieckiego romantyka