Artykuły: Adam Dziadek

Artykuł poświęcony jest poematowi Europa Anatola Sterna oraz filmowi autorstwa Franciszki i Stefana Themersonów pod tym samym tytułem. Zawiera analizę historyczno-literacką tekstu literackiego i próbę jego lektury. Utwór Sterna od momentu pierwszej publikacji podlegał bardzo szczególnym, interesującym relekturom i interpretacjom, m. in. edycja bibliofilska z roku 1929, później przekład na język angielski w ilustrowanej edycji Gaberbocchus Press, czy edycja w zbiorze Poems for the Millenium Jerome’a Rothenberga. Najciekawszą z tych relektur/interpretacji był film Themersonów. Autor tropi relacje zachodzące pomiędzy słowem a ruchomym obrazem, ujmując je w ramy oscylacji, jaka pojawia się między między tekstem i jego filmową reprezentacją.

Słowa kluczowe: Europa, Anatol Stern, Franciszka i Stefan Themerson, słowo i obraz, oscylacja

Artykuł poświęcony jest poematowi Europa Anatola Sterna oraz filmowi autorstwa Franciszki i Stefana Themersonów pod tym samym tytułem. Zawiera analizę historyczno-literacką tekstu literackiego i próbę jego lektury. Utwór Sterna od momentu pierwszej publikacji podlegał bardzo szczególnym, interesującym relekturom i interpretacjom, m. in. edycja bibliofilska z roku 1929, później przekład na język angielski w ilustrowanej edycji Gaberbocchus Press, czy edycja w zbiorze Poems for the Millenium Jerome’a Rothenberga. Najciekawszą z tych relektur/interpretacji był film Themersonów. Autor tropi relacje zachodzące pomiędzy słowem a ruchomym obrazem, ujmując je w ramy oscylacji, jaka pojawia się między między tekstem i jego filmową reprezentacją.

Słowa kluczowe: Europa, Anatol Stern, Franciszka i Stefan Themerson, słowo i obraz, oscylacja

Przedmiotem namysłu są tu bardzo szczególne rękopisy poetyckie, a mianowicie takie, które nie ograniczają się jedynie do tekstu zapisanego na stronicy, ale zawierają, obok poprawek, różnorodnych zmian i modyfikacji, także szkice, rysunki czy różnorodne formy obrazowe. Interesujące są zatem te rękopisy, w których tekst wchodzi w związek koegzystencji z formami obrazowymi. Aby ująć tę problematykę w szersze ramy, Dziadek posługuje się terminem „semiografia”. Stronica czy kartka rękopisu posiada swoją własną semiosferę i jednocześnie ją tworzy. Składa się nań sam rękopis tekstu, a także rysunki, które stanowią integralną część całego semiograficznego tekstu. Stronica rękopisu to page performative, stronica stawania się tekstu, jego nieciągłości, niedokończenia i niedokonania. Metodologiczne podstawy pracy Dziadka wychodzą od materialności rękopisu, są osadzone w krytyce genetycznej i także psychoanalizie. Przykładową analizę przedstawiono na podstawie rękopisu wiersza A Family Reunion Aleksandra Wata ze zbiorów Beinecke Rare Book and Manuscript Library (Yale University).

Słowa kluczowe: semiografia, rękopis, krytyka genetyczna, doodles, Aleksander Wat

Rec. B. Śniecikowska, Haiku po polsku. Genologia w perspektywie transkulturowej, FNP, Toruń 2016

Jest to prezentacja notatników Aleksandra Wata, znajdujących się w zbiorze materiałów archiwalnych autora Ciemnego świecidła w Beinecke Rare Book and Manuscript Library w Yale University (New Haven, USA) i stanowiących część Aleksander Wat Papers. Podajemy do druku kilka odczytanych z rękopisów krótkich fragmentów z połowy lat pięćdziesiątych poświęconych czterem pisarzom: Konstantemu Ildefonsowi Gałczyńskiemu, Jarosławowi Iwaszkiewiczowi, Adolfowi Rudnickiemu i Janowi Parandowskiemu. Teksty o polskich pisarzach miały najprawdopodobniej wejść do tomu Kartki z notatnika, na który Wat podpisał umowę z Wydawnictwem Literackim 22 II 58. W jednym z notatników znajdują się pisane w tym samym czasie Fraszki.

Recenzja. Andrzej Hejmej Muzyczność dzieła literackiego, Wrocław 2001

Najważniejszym dziś zadaniem jest przekształcenie literaturoznawstwa do takiej postaci, która nie będzie już budzić żadnych wątpliwości, co do jego produktywności: od Barthes’a i Wata po kreatywną księgowość i nauki społeczne.

Sprawozdanie z kwerendy przeprowadzonej przez prof. Dziadka w Beinecke Rare Book and Manuscript Library (Yale Universty). Na archiwum Aleksandra Wata (Aleksander Wat Papers) w chwili obecnej składają się 22 pudła z materiałami (oznaczone numerami od 1-22) i dodatkowo trzy pudła z nieźle uporządkowaną już korespondencją (oznaczone literami A, B, C). Jednym z efektów kwerendy było odnalezienie i opracowanie niedokończonego opowiadania pisarza (Po śmierci), które publikujemy w niniejszym numerze.

Recenzja książki: Beata Śniecikowska „Nuż w uchu”? Koncepcje dźwięku w poezji polskiego futuryzmu, Wrocław 2008.

Sprawozdanie z XXXVI ogólnopolskiej Konferencji Teoretycznoliterackiej Kulturowe wizualizacje doświadczenia, zorganizowanej przez UŚ i IBL PAN, Złoty Potok 18-21 września 2008.

Punktem wyjścia jest w tym artykule analiza semantyczna rzadko dziś używanego słowa „atopia”, które powiązane z kwestią „stadności” i „jednostkowości” ma za zadanie opisać sytuację podmiotu w dobie ponowoczesnej, przede wszystkim zaś doświadczenie ponowoczesności. Atopia łączy się z alienacją we współczesnym świecie, jest nie-miejscem zbliżonym do derridiańskiej différance, bowiem plasuje się pomiędzy biegunami jednoznacznych, kategorycznych stanowisk. Źle znosi sądy definitywne i niepodważalne nieuchronnie wiodące do opinii obiegowych (doxa). W sensie etycznym z doświadczenia atopii wyłania się ostentacyjny protest przeciw ograniczającym wpływom wszechobecnej kultury masowej (relacje międzyludzkie, uniwersytet, polityka, etc.).

Analiza i interpretacja książek F. i S. Themersonów o K. Schwittersie. Książka (jako przedmiot) staje się tu wielopoziomowym tekstem operującym w obrębie kilku systemów znakowych, zmuszającym czytelnika do aktywności twórczej

Recenzja. Tomasz Mizerkiewicz Stylizacje mityczne w prozie polskiej po roku 1968, Poznań 2001

Recenzja. Grzegorz Grochowski Tekstowe hybrydy. Literackość i jej pogranicza, Wrocław 2000

O nowatorstwie badań de Saussure’a, który w analizie anagramów skupił się na warstwie fonetycznej, a nie – literowej

Poetycka ekfraza a inicjowanie dyskursu na temat kwestii reprezentacji

O nie opublikowanym dziele otwartym Wata