Artykuły: Ewa Domańska

Artykuł proponuje ekologiczno-nekrologiczne podejście do rozważań na temat specyficznych przestrzeni po-obozowych, a także innych miejsc występowania grobów masowych. Jest ono inspirowane przez tafonomię oraz ekologię dekompozycji, które pozwalają na odmienne od humanistycznego podejście do ontologicznego statusu martwego ciała i szczątków ludzkich. Perspektywa eko-nekro zachęca do rozważań na temat morfologii post-Holokaustowych przestrzeni, ich zmian, badania struktur wielowarstwowej rzeźby terenu, procesów zachodzących na, nad i pod powierzchnią ziemi w kategoriach przekształceń różnych ekosystemów. Ekologiczne podejście do przestrzeni Zagłady w perspektywie długiego trwania może przyczynić się do zmiany ich postrzegania, a także sposobów zarządzania ich konserwacją. Prowadzone rozważania przenika etyczna troska o poszanowanie miejsc przechowujących ludzkie szczątki i ukazanie totalnego wymiaru Zagłady.

Słowa kluczowe: ludzkie szczątki, nekrobójstwo, archeologia sądowa, ekologia dekompozycji, tafonomia

Artykuł podejmuje kwestie współzależności między ideą „nauki powolnej” (slow science), tj. kładącej nacisk na jakość prowadzonych badań oraz formacyjną rolę uczenia i praktykowania badań naukowych, a kwestią sprawiedliwości epistemicznej i zwróconej ku przyszłości humanistyki prefiguratywnej. Proponuje, by uznać sprawiedliwość epistemiczną za dyrektywę sterująca prowadzonymi w ramach tej humanistyki badaniami, a także za jeden ze środków w procesie budowania realistycznych i odpowiedzialnych utopii, których pierwowzory „nowa humanistyka” próbuje odnaleźć w sztuce, literaturze, filmie, itd. Idea takiej utopii, jako powtarzalny sposób rozwiązywania problemu naukowego, może stać się charakterystyczną dla „nowej humanistyki” metodą badań.

Słowa kluczowe: humanistyka prefiguratywna, sprawiedliwość epistemiczna, „nauka powolna”, teksty apotropaiczne, utopia

Wobec zachodzących we współczesnej humanistyce i naukach społecznych zmian, które związane są z wyłanianiem się paradygmatu roboczo określanego mianem nieantropocentrycznego i posteuropejskiego, artykuł ten jest próbą sformułowania definicji, założeń, celów i funkcji historii ratowniczej, jako odpowiedzi na wyzwania niesione przez te zmiany i jako odzew „peryferii” coraz wyraźniej pretendujących do statusu ważnych ośrodków tworzenia wiedzy. W kolejnych częściach tekstu Domańska określa rozumienie historii ratowniczej jako historii lokalnej, potencjalnej, egzystencjalnej i afirmatywnej zwracając uwagę na jej aspekt ekologiczny oraz funkcję formacyjną. Analiza ewolucji idei historii ratowniczej prowadzi do wniosku, że dotyczy ona przede wszystkim ratowania przyszłości. Owa perspektywa przyszłościowa powoduje, że historii ratownicza staje się czymś więcej niż projektem, staje się wizją i jako taka – elementem humanistyki odbudowy, humanistyki afirmatywnej. Artykuł ten stanowi programowy tekst podsumowujący projekt „Historia ratownicza” realizowany w ramach programu „Mistrz” (FNP), kierowany przez autorkę z udziałem reprezentujących różne dyscypliny i ośrodki akademickie młodych badaczy – Katarzynę Bojarską, Piotra Filipkowskiego, Katarzynę Florczyk, Jacka Małczyńskiego i Luizę Nader oraz współpracujących z projektem: Piotra Słodkowskiego i Pawła Lewandowskiego.

Artykuł stanowi charakterystykę humanistyki ekologicznej, rozumianej jako symptom pojawienia się nowego paradygmatu. Autorkę szczególnie interesuje eko-post-humanistyka – tendencja, która rozwija się od końca lat 90. XX wieku w ramach posthumanistycznej krytyki antropocentryzmu, Eurocentryzmu i zachodniej nauki. Artykuł wskazuje na szczególną rolę tradycyjnej i natywnej wiedzy ekologicznej, jak również rozwoju bio-humanistyki jako istotnych aspektów eko-post-humanistyki. Humanistyka ekologiczna oferuje utopijną wizję meta-zbiorowości istot ludzkich i nieludzkich, opartą na relacjach symbiotycznych i współzależności, a także antycypuje przyszłe wytwarzanie wiedzy z uwzględnieniem poszerzonego umysły i dystrybucji wiedzy.

Recenzja: Jacek Leociak, Doświadczenia graniczne. Studia o dwudziestowiecznych formach reprezentacji, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 2009.

O potrzebie budowania metodologii teorii wobec przemian współczesnej humanistyki: od „skrzynki z narzędziami” do teorii ugruntowanej.

Autorka zastanawia się, dlaczego w humanistyce obserwujemy obecnie wzmożone zainteresowanie performance i performatywnością oraz dlaczego są one ważne dla badania przeszłości

Autorka analizuje model poznania oferowany przez Muzeum Historii Żydów w Berlinie projektu Daniela Libeskinda

Rekonstrukcja profilu egzystencjalnego młodej intelektualistki na podstawie Kobiety Joanny Bator

Asocjacje na temat fenomenu niewyrażalności uzupełnione stosownymi cytatami oraz obszerną notą bibliograficzną

Rozmowa z przedstawicielem poststrukturalistycznej filozofii historii

Rozmowa z Haydenem Whitem, wybitnym przedstawicielem poststrukturalistycznej filozofii historii

Koncepcje historii w kręgu Nowych Historycystów