EN
„Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja” (ISSN 0867-0633) to dwumiesięcznik literaturoznawczy wydawany od 1990 przez Instytut Badań Literackich PAN we współpracy ze Stowarzyszeniem Pro Cultura Litteraria.
EN

2020 nr 4: Muzea na widoku



Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z Funduszu Promocji Kultury.

Numer czwarty „Tekstów Drugich” z 2020 roku nosi tytuł „Muzea na widoku”. Jego tematem jest polski „boom muzealny”, uruchamiający interakcje między historią, pamięcią, kulturą i polityką. Zebrane artykuły są zróżnicowane gatunkowo (analiza pojęć, studia przypadków, badania porównawcze), ale ich głównym przedmiotem odniesienia pozostają nowe i „odziedziczone” muzea, głównie historyczne (Europejskie Centrum Solidarności, Muzeum Etnograficzne w Krakowie, Muzeum Historii Żydów Polskich Polin, Muzeum Polaków ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Ulmów, Muzeum Powstania Warszawskiego, Muzeum Warszawy, Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, a wreszcie projekty planowanych muzeów, ideologicznie polemiczne wobec zastanych placówek, jak np. Muzeum Getta Warszawskiego). Są tu one traktowane jako urządzenia społeczne, wytwarzające, utrwalające bądź podważające zbiorowe wzory pamiętania. Autorki i Autorzy zebranych prac analizują sensy, emocje i przekonania wpisane w poetykę danych ekspozycji, zwłaszcza w organizację przestrzeni wystawienniczej, a także sposoby oddziaływania na widzów i wytwarzania określonych postaw. W części artykułów omawiane są też relacje między praktyką wystawienniczą a klasyczną historiografią, sztuką, nowymi mediami i technologiami.
29 Styczeń 2021

2020 nr 3: Druga wojna światowa: niekończąca się historia



Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z Funduszu Promocji Kultury.

Trzeci numer "Tekstów Drugich" z 2020 roku zatytułowany jest "Druga wojna światowa - niekończąca się historia". Otwiera go nekrolog Marii Janion. Agnieszka Dauksza w pierwszym felietonie uznaje, że nigdy nie było jednej opowieści, punkty widzenia poszczególnych uczestników zdarzeń się różnią, a najbardziej skrajnym przypadkiem jest niemożliwa do wyartykułowania opowieść ofiar, którym odebrano i głos, i imiona. Sławomir Buryła w swoim szkicu rozwija koncepcję słownika, poświęconego literaturze II wojny, który nie zmuszałby do prezentowania jednolitej syntezy. Szkic Tomasza Tomasika, poświęcony Marii Janion, pokazuje, że "niedokończenie opowieści" i możliwość jej poszerzenia jest także efektem nowych perspektyw badawczych, w tym wypadku zastosowania studiów nad męskością do opisu obrazu kampanii września 1939. Joanna Ostrowska w swoim szkicu wskazuje na przemoc seksualną wobec mężczyzn w obozach koncentracyjnych. Roma Sendyka omawia dynamikę polskiej opowieści o Zagładzie, temat podejmują także Piotr Weiser i Alina Molisak, która ponadto, w dziale Archiwalia, przedstawia nie napisany dramat Bohdana Wojdowskiego. W dziale Prezentacje w polskim tłumaczeniu Teresy Fazan szkic Sary Ahmed, podejmujący kategorię "białości", jako zwykle niewidoczną. Oraz wiele innych analiz, dotyczących tekstów literackich i zapisów doświadczenia wojennego.
20 Październik 2020

2020 nr 2: Studia o niepełnosprawności



Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z Funduszu Promocji Kultury.

Numer 2 z 2020 roku zatytułowany został "Studia o niepełnosprawności". Głównym celem rozważań, zamieszczonych w dziale "Szkice" jest wytyczenie obszaru, zajmowanego w humanistyce przez studia nad niepełnosprawnością i wskazanie dziedzin pokrewnych. Poszczególni autorzy wskazują powiązania problematyki niepełnosprawności z kulturoznawstwem, archeologią, historią, etnologią, literaturoznawstwem, urbanistyką, architekturą, projektowaniem przestrzeni i przedmiotów codziennego użytku a także filmoznawstwem i wszystkimi dziedzinami sztuki, odwołującymi się do ekspresji ciała. W tym wyliczeniu pozycja literaturoznawstwa wydaje się marginalna, choć w toku rozważań przytoczone zostały dzieła literackie (Sławomir Mrożek Baltazar, Izabela Morska Znikanie, pionierskie na gruncie polskim utwory Barbary Rosiek na temat narkomanii, Jerzy Krzysztoń Obłęd, utwory Leo Lipskiego). Literaturoznawstwo jednak zajmuje się analizą dyskursów i narracjami, dając narzędzia do uruchomienia wrażliwości na niepełnosprawność i opisu doświadczenia funkcjonowania społecznego z perspektywy jednostkowej. W dziele "Prezentacje" tłumaczenia amerykańskich przedstawicieli studiów nad niepełnosprawnością, po raz pierwszy prezentowane po polsku.
20 Październik 2020

2020 nr 1: Post/apo/bio



Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z Funduszu Promocji Kultury.

W numerze poprzez różnorodne ujęcia rozważamy konsekwencje takich pojęć jak "antropocen" i "postapokalipsa", krążymy wokół rozpoznań wyczerpania zasobów, zaburzeń klimatu, nieodwracalnych zmian natury oraz wyobraźni, która usiłuje sprostać wizji realizującej się dystopii. Ponieważ zmiany nie mają charakteru katastrofy historycznej, każda próba ich zracjonalizowania wymaga przezwyciężenia nie tylko starych dualizmów kultura/natura, świat ludzki/egzystencja biologiczna ale nawet porzucenia czysto ludzkiej perspektywy. Jak stwierdza Jakub Momro w szkicu otwierającym numer: "Dzisiaj problem krańcowości form życia nie ma w sobie nic z estetycznej perfekcji i egzystencjalnej sublimacji." Paweł Mościcki stwierdza: "Zmiana klimatu, ocieplenie klimatu - a właściwie należałoby powiedzieć katastrofa klimatyczna - jest chyba najbardziej realistyczną z dostępnych nam w historii kultury figur Armagedonu." Przemysław Czapliński udowadnia, że problematyka ta od pewnego czasu jest jednym z ważnych nurtów, obecnych w polskiej prozie, która rozważa napór zmian klimatycznych na stosunki międzyludzkie. Jerzy Franczak rozważa możliwość stosowania terminu "postapokaliptyka". Joanna Bednarek wskazuje na konieczność przekroczenia czysto ludzkiej perspektywy jako wyzwanie dla percepcji. Aleksandra Brylska pokazuje w jaki sposób katastrofy w Czernobylu i Fukushimie są obecne w wyobraźni społeczeństw. Paweł Majewski rozważa wpływ taksonmii Linneusza na wyobraźnię europejską i stosunek do życia biologicznego. Monika Bakke pokazuje humanistykę środowiskową jako transdyscyplinarną dziedzinę badań proponującą wizję energetycznych przepływów. Ponadto - wiele innych tematów, w tym artykuł Jana Pomorskiego o badaniu wideotekstów kultury, Magdaleny Zdrodowskiej o przestrzeni miejskiej zanieczyszczonej dźwiękiem i aktualny manifest Jerzego Mariana Brzezińskiego "Jakiego chcemy uniwersytetu?".
07 Lipiec 2020

2019 nr 6: Reportaż ponowoczesny



Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z Funduszu Promocji Kultury.

Nowy numer na temat reportażu ponowoczesnego, dedykowany Michałowi Głowińskiemu, a w nim m. in. Czapliński o reportażu jako gatunku orientacyjnym, Momro na temat filozofii politycznej reportażu, Siewior o reportażu intymnym, Nikody o kategorii wirtualnego trybunału w dziennikarstwie, Frukacz o reportażu w kulturze uczestnictwa, a Tabaszewska o afektywnych formatach śledczych. W numerze również artykuły dotyczące autonomii gatunku (Antonik), gatunków granicznych (Zajas), reportażu świadectw (Darska), reportażu cyfrowego (Żyrek-Horodyska) oraz interkulturowego (Horodecka). W numerze ponadto teksty interpretacyjne: Miklas-Frankowski pisze o poetyce gonzo u Stasiuka, a Piechota na temat reportaży Winnickiej. Publikujemy również recenzje – Grodzkiego na temat Czytania Dziadów oraz Zawiszewskiej o Historii słabych, a także artykuł Pfeifera dotyczący dyskursu o rabacji galicyjskiej. Zamieszczamy również dwa tłumaczenia: tekstu Briana Massumi’ego dotyczącego afektywnych faktów i Susie Linfield o roli zdjęć we współczesnym obiegu informacji.
23 Kwiecień 2020
Korzystając ze strony wyrażacie Państwo zgodę na wykorzystywanie przez nas plików cookies. W każdej chwili możecie Państwo zmienić ustawienia cookies a także dowiedzieć się na ich temat więcej. Kliknij tutaj Nie pokazuj więcej tej informacji